Kerkgebouwen in de Noordoostpolder

Het besluit dat de bevolking van de Noordoostpolder kerkelijk gezien een afspiegeling van de Nederlandse samenleving moest vormen, leidde ertoe dat in bijna elke kern minstens drie kerkgebouwen werden gebouwd.
De ‘Regeling financiering kerkenbouw in de Noordoostpolder’ stelde grotere en kleinere kerkgenootschappen in staat met relatief weinig eigen vermogen een kerk te bouwen.
Met uitzondering van Kraggenburg, Espel en Tollebeek bouwden de rooms-katholieken, de hervormden en gereformeerden in alle dorpen hun eigen kerk.
In de drie genoemde dorpen bezaten de hervormden en gereformeerden gezamenlijk een kerkgebouw.
Enkele jaren na de start van deze dorpen bleek namelijk dat het aantal hervormde en gereformeerde inwoners te beperkt zou blijven om én een eigen predikant én een eigen kerkgebouw te kunnen bekostigen.
Deze destijds vrij unieke vorm van samenwerking kwam dan ook voornamelijk voort uit pragmatische overwegingen.
In de Noordoostpolder bestond dus een uitzonderlijke situatie.
In dorpen op het oude land domineerde in het algemeen één kerkgebouw de dorpsbebouwing.
In de Noordoostpolder werden de kerken zodanig geconstrueerd dat ze wel het dorpsbeeld verfraaiden, maar geen van de gebouwen de boventoon voerde. De kerkgenootschappen bouwden hun kerkgebouwen zelf en waren vrij in de keuze van hun architecten. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de woningen en winkels die door de Directie (Wieringermeer) werden ontworpen en gebouwd.”
Over het algemeen kan worden gesteld dat Emmeloord en de omringende dorpen, met uitzondering van Nagele, een vrij homogeen beeld vertonen.
De kernen kennen het traditionele dorpsbeeld van een brink met kerken en andere openbare gebouwen en bakstenen woningen met schuine daken. Architectonisch gezien zijn in de Noordoostpolder met name aanhangers van de Delftse School actief geweest.
Voorman van deze stroming was M.J. Granpré Molière, hoogleraar bouwkunde aan de Technische Hogeschool in Delft.
De Delftse School staat bekend als ‘traditionalistisch’, omdat zowel de stedenbouwkundige als de architectonische vormgeving binnen deze stroming zich baseren op de bestaande Nederlandse traditie.

In de loop van de tijd verminderde de dominantie van de Delftse School in de Noordoostpolder.
De laatst gebouwde dorpen Espel en Tollebeek zijn dan ook wat moderner.
Het dorp Nagele is een expliciet voorbeeld van naoorlogs modernisme. Het is ontworpen door een collectief van 33 moderne architecten rond de Amsterdamse vereniging De 8: Deze architecten waren aanhangers van het Nieuwe Bouwen. Bij deze ontwerpers staat de functie van het gebouw voorop, Daarbij wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van moderne bouwmaterialen als staal, beton en glas en gewerkt met platte stukken, blokvormige bouwvolumes en witgeschilderde gevels zonder versieringen.
De meeste kerkgebouwen in de Noordoostpolder zijn in de traditionele stijl uitgevoerd.
De rooms-katholieken kozen vaak voor architecten die werkten met Neo-Romaanse elementen.
In Nagele, maar ook in Espel en Tollebeek werden moderne kerken gebouwd.
Uiteindelijk zijn er in de Noordoostpolder 36 kerkgebouwen met behulp van de Regeling financiering kerkenbouw in de Noordoostpolder’ tot stand gekomen.