Vindplaatsen vliegtuigwrakken en scheepswrakken in het drooggevallen Flevoland

Wat betekenen die palen met die rode scheepjes en vliegtuigen ?

scheepswrakken FlevolandWat nu de Noordoostpolder is, was vroeger de Zuiderzee. Toen in 1942 de polder drooggevallen was, vond men een groot aantal scheepswrakken op de voormalige Zuiderzeebodem. Veel van deze vindplaatsen zijn gemarkeerd met een paal met rood schip.


crashpaal vliegtuigwrak crash oorlog Flevoland rood vliegtuigje wrakHet IJsselmeer en de net drooggevallen Noordoostpolder lagen op de route van geallieerde bommenwerpers die richting Berlijn vlogen. De geallieerden maakten handig gebruik van de afwezigheid van Duits luchtafweergeschut. Bovendien waren er goed zichtbare oriëntatiepunten, zoals de Afsluitdijk en de oude Zuiderzee-eilanden. Helemaal veilig was de route over het IJsselmeer nu ook weer niet; de Duitsers stuurden jachtvliegtuigen af op de Geallieerde eskaders. Bij de luchtgevechten die daarop volgden, raakten soms Geallieerde (en ook Duitse) vliegtuigen zo zwaar beschadigd dat zij in het IJsselmeer of de polder neerstortten.

dinah-might

Er verandert nogal wat …

  • De paaltjes met de rode scheepjes zijn zwaar aan het roesten en worden door ‘Landschapsbeheer Flevoland’ vernieuwd en van een QR sticker voorzien.
  • De paaltjes met de vliegtuigjes zijn door de Stichting Ongeland geplaatst, maar bleken soms niet geheel juist of de verkeerde plek te staan. De ruzie liep zo ver op dat Stichting Ongeland is gestopt en Stichting Canon Noordoostpolder het nu moet gaan beheren. Voorlopig vinden we niets op het internet. Daarom toont emmeloord.info hier de ‘verouderde’ informatie van Stichting Ongeland. Beter iets dan niets.

Colofon

Deze website emmeloord.info toont hier de informatie van de inmiddels ontbonden Stichting Ongeland. 
Na veel ruzie neemt Stichting Canon Noordoostpolder nu de infoborden over en controleren en vervangen waar nodig.

De informatie van de gevonden scheepswrakken komt van de website ‘vergane schepen‘ en wordt hier met toestemming vertoont.

Wrakkenpalen zijn toe aan vernieuwing

De wijdverspreide blauw-witte wrakkenpalen met rode scheepjes zijn een vaste waarde in het landschap van Flevoland geworden. De palen, langs akkers of weilanden geplaatst, maken een deel van de geschiedenis van Flevoland zichtbaar. Toen de palen bijna 20 jaar geleden zijn neergezet, was het de bedoeling voor slechts voor enkele jaren. Maar ze bleven! Na al die jaren is de staat van veel palen slecht en daar wil Landschapsbeheer graag wat aan doen.

Veel scheepjes zijn gaan roesten of zijn verdwenen. Er is een nieuw robuust ontwerp gemaakt voor de scheepjes die daardoor langer meegaan. Landschapsbeheer is inmiddels begonnen om de scheepjes te vervangen en waar nodig ook de palen te vernieuwen. Daarom vraagt Landschapsbeheer aan alle eigenaren van de huidige en ook van verdwenen palen of ze mee willen doen.

Teunis Schuurman

(‘PATS’) is op 28 januari 2023 overleden.

Teunis onderzocht de vliegtuigcrashes uit de Tweede Wereldoorlog, met name rond Vollenhove en in Noordoostpolder.
Hij was feitelijk dé autoriteit op dit gebied. Minutieus en uiterst precies besteedde hij vele uren aan zeer gedegen onderzoek. Volgens eigen zeggen 56.000 uren.
Zijn website www.TeunisPATS.nl  (PATS= Per Adres Teunis Schuurman) is een database barstensvol gedetailleerd onderzoeksmateriaal.
Die website is zo groot, complex en ontoegankelijk dat er voor een gewone bezoeker geen doorkomen aan is.
Hij stond pal achter elke letter die hij publiceerde. Honderd procent pal !
En zo ‘pal‘ hij over zijn eigen waarneming was, zo kwaad maakte hij zich over in zijn ogen foutieve berichtgeving.

Stichting Ongeland
Communicatief was Teunis niet de makkelijkste. En dat heeft Stichting Ongeland geweten. Deze stichting uit Dronten was de grote initiator van de crashpalen in Noordoostpolder.  Volgens Teunis stonden palen op de verkeerde plaats, toonde verkeerde informatie of er was iets anders mee mis.
Volgens hem was geen paal goed, maar zijn grootste frustratie was de juiste locatie van de markeringspaal die hoort bij de neergestorte Lancaster JA702. Deze Lancaster JA702 was niet is neergestort op kavel N33 aan de Oosterringweg bij Marknesse, maar op kavel H33 aan de Zuidermiddenweg bij Tollebeek.

Het conflict met Stichting Ongeland liep jaren lang zeer hoog op. Toen ook de gemeente Noordoostpolder zich achter Teunis schaarde, gooide St. Ongeland begin 2022 scheldend de handdoek in de ring. De Stichting is inmiddels ontbonden en de website is van het web gehaald.
Stichting Canon Noordoostpolder is nu de nieuwe adviseur van de gemeente. Hun website zal de functie moeten gaan innemen.

Ook ik (Evert – emmeloord.info) had Teunis een paar maal aan de telefoon. Zo’n telefoongesprek verliep nooit kort.
Iedere verkeerde publicatie op elk platform frustreerde hem enorm.
Emmeloord.info doet geen eigen onderzoek in deze , maar wil toch informatie tonen die voorhanden is.
‘Beter iets dan niets’, dus de informatie van Stichting Ongeland.
Na een lang telefoongesprek konden we toch weer samen door een deur.

Teunis Schuurman is plotseling op 72 jarige leeftijd overleden.
Hij had nog zo’n 100 crashes op zijn lijst staan. Maar dit levenswerk kan hij helaas niet afronden…

Klik op de vliegtuigjes of scheepjes  voor meer informatie :

Noordoostpolder

Deze informatie komt van de gecrashte website stichtingongeland.nl

.

1 NOP P-47D Thunderbolt 42-76372 Hannie Schaftweg 8 Paal01.jpg
2 NOP P-51B Mustang 43-12264 Uiterdijkenweg 36 Paal02.jpg
3 NOP Spitfire 9R-Z Westermeerweg 51 Paal03.jpg
4 NOP (6.2) B-24J Liberator 42-51495 Noorderringweg 11 Paal14.jpg
5 NOP (6.1) B-24J Liberator 42-73495 Vliegtuigweg 19 Paal15.jpg
6 NOP B-17G Flying Fortress 42-31189 Onderduikerspad 2 Paal16.jpg
7 NOP (5.2) B-17F Flying Fortress 42-37751 Zuidermiddenweg 15 Paal07.jpg
8 NOP (5.1) B-17G Flying Fortress 42-37950 Vliegtuigweg 5 Paal08.jpg
9 NOP B-17G Flying Fortress 42-39856 Muntweg 6 Paal09.jpg
10 NOP Wellington DX-X Baarlooseweg 21 Paal10.jpg
11 NOP (3.3) Lancaster GT-Z (FOUT) Oosterringweg 5 Paal11.jpg
12 NOP Lancaster JO-D Lindeweg 8 Paal12.jpg
12 NOP Lancaster JO-D Lindeweg 8 Paal12.jpg
13 NOP Lancaster OF-B Karel Doormanweg 56 Paal13.jpg
14 NOP Piloot W.F Tudhope (Hampden B.Mk.l Schokland Paal14.jpg
15 NOP Messerschmitt Bf-109G=6 Schokland Paal15.jpg
Whitley Kleiweg

vliegtuigwrakken in de polderbodem

bron: Flevoland.nl

Als antwoord op de luchtaanvallen op onder meer Rotterdam gaf de Britse regering de Royal Air Force (RAF) opdracht om Duitse steden te bombarderen. Vanaf januari 1943 kreeg de RAF hierbij de steun van de United States Air Force.

Bommenwerpers
Het IJsselmeer en de Noordoostpolder lagen op de route van Geallieerde bommenwerpers die richting Berlijn vlogen. De Geallieerden maakten handig gebruik van de afwezigheid van Duits luchtafweergeschut (Fliegerabwehrkanone of Flak) in dit gebied. Bovendien waren er goed zichtbare oriëntatiepunten, zoals de Afsluitdijk en de oude Zuiderzee-eilanden.

Neerstorten
Helemaal veilig was de route over het IJsselmeer nu ook weer niet; de Duitsers stuurden jachtvliegtuigen af op de Geallieerde eskaders. Bij de luchtgevechten die daarop volgden, raakten soms Geallieerde (en ook Duitse) vliegtuigen zo zwaar beschadigd dat zij in het IJsselmeer of de polder neerstortten.

Bemanning
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn ongeveer 160 militaire vliegtuigen in het IJsselmeer gestort. Soms wisten bemanningsleden zich met parachutes te redden. Anderen kwamen bij de crash om het leven. Vaak werden de lichamen door vissers geborgen. Soms spoelden bemanningsleden ergens langs de IJsselmeerkust aan zonder dat ze konden worden geïdentificeerd. De gesneuvelden werden dan op lokale kerkhoven in een naamloos graf ter aarde besteld. Er waren ook bemanningsleden die met vliegtuig en al in het IJsselmeer stortten en naar de bodem zonken.

Apparatuur
Als Geallieerde vliegtuigen neerstortten in de Noordoostpolder probeerden verzetsmensen eventuele overlevenden te redden en kostbare zendapparatuur, wapens en munitie uit het toestel te verwijderen. Uiteraard probeerden de Duitsers dat te voorkomen.

Wrakken
De wrakdelen die in mei 1945 nog in de Noordoostpolder lagen, zijn door schroothandelaren verwijderd. Vliegtuigen die in het IJsselmeer waren gestort, werden in de eerste naoorlogse jaren incidenteel door Rijkswaterstaat geborgen, bijvoorbeeld na een melding van een visser die zijn netten aan een wrak had stuk getrokken.

Vondst
De berging van vliegtuigwrakken ging een nieuwe fase in na het droogvallen van Oostelijk Flevoland in 1957 en Zuidelijk Flevoland in 1968. Wrakken die jarenlang op de IJsselmeerbodem hadden gelegen, zagen weer het daglicht. Ook werden bij de aanleg van wegen of afwateringskanalen vliegtuigen gevonden die diep in de voormalige IJsselmeerbodem waren weggezakt.

Bergingen
Aanvankelijk werden wrakdelen en munitie eenvoudigweg opgeblazen. Vanaf 1960 was het beleid erop gericht de wrakken te bergen en eventuele lichaamsresten te identificeren. Deze taken werden uitgevoerd door de Bergingsdienst van het Depot Vliegtuig Materieel (DVM) van de Koninklijke Luchtmacht. In 1962 werd Gerrit Zwanenburg (1928-2016) bij dit werk betrokken, eerst als vrijwilliger maar vanaf 1967 als hoofd van de Bergingsdienst. Hij bekleedde deze functie tot 1987.

Lichting
Het werk in de IJsselmeerpolders plaatste Zwanenburg en zijn team voor bijzondere uitdagingen. De wrakken waren vaak moeilijk te bereiken doordat ze in zachte en drassige bodem lagen. Soms was het gebied begroeid met metershoog riet. De bergers begonnen, na het ontvangen van een melding, met het in kaart brengen van de precieze ligging van het wrak. Ze gebruikten hiervoor metaaldetectoren. Daarna werd het wrak voorzichtig uit de bodem gelicht. Voorkomen moest worden dat onderdelen die nuttig konden zijn voor de identificatie van vliegtuig en bemanning, verloren zouden gaan. Bovendien was de kans aanwezig dat zich in of bij het toestel nog onontplofte bommen bevonden. Zulke wapens moesten door de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) van de DVM onschadelijk worden gemaakt.

Gegevens
Iedere vliegtuigmotor was voorzien van een plaatje met een uniek nummer. Met dit nummer kon Zwanenburg het wrak identificeren. Daarna werden in militaire archieven logboeken en squadrongegevens opgevraagd. Aan de hand van zulke documenten kon worden vastgesteld of de bemanningsleden de crash hadden overleefd dan wel waren omgekomen of als vermist te boek stonden. Zulke gegevens waren vooral van belang als de Bergingsdienst in het vliegtuig stoffelijke resten had gevonden. Als men geluk had, werden bij de lichaamsresten identiteitsplaatjes aangetroffen. Zo niet, dan werden de lichaamsresten nader onderzocht. Via de Britse, West-Duitse of Amerikaanse ambassade werd medische informatie (bijvoorbeeld gebitsgegevens) opgevraagd van vermiste bemanningsleden. Zo konden de meeste gesneuvelden worden geïdentificeerd.

Erfgoed
In de jaren 1960-1987 heeft de Bergingsdienst in de IJsselmeerpolders 36 vliegtuigen geborgen. In zes Geallieerde en twee Duitse vliegtuigen werden lichaamsresten ontdekt. In het IJsselmeergebied worden nog steeds vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Sinds 2010 worden overblijfselen uit de oorlog bestempeld als erfgoed. Deze resten vallen sinds kort onder de Erfgoedwet (archeologische monumentenzorg).

avro-lancaster-bomber-silhouette-f44545-md

.

Scheepswrakken snel verstopt.

Tientallen meldingen van scheepswrakken in de pas drooggevallen Noordoostpolder waren opeens weer snel verdwenen.
De landeigenaren hadden geen zin in het gedoe van archeologen.
De boeren en arbeiders verwijderde snel het wrak. Voor de archeologen was er al snel niets meer te vinden.

Dit is gebleken uit onderzoek van Yftinus van Popta.
De maritiem archeoloog Yftinus van Popta promoveerde eerder op het onderwerp: verdronken dorpen.

https://mass.cultureelerfgoed.nl/themes/flevoland