Nagele
Gereformeerd
in gebruik
Ring 15 – sinds 1998 PKN Kerk
De 7e Gereformeerde kerk in Noordoostpolder.
Architecten Jo van den Broek en Jaap Bakema ontwierpen de gereformeerde kerk (1959-1960).
Deze kleine ‘betonnen kathedraal’ is een toonbeeld van modernistische architectuur en een rijksmonument.
GEREFORMEERDE KERK (RIJKSMONUMENT) NU: DE RUIMTE, PROTESTANTSE GEMEENTE NAGELE/KPN)
De kleine ‘betonnen kathedraal’ is het toonbeeld van modernistische architectuur. De kerk is zo ontworpen dat er een geleidelijke overgang is van de openbare ruimte naar de kerkelijke ruimte. Via een voetgangerspad over de centrale ruimte van het dorp komt de kerkganger bij de klokkentoren. Die fungeert als poort tot een plein. De lichtinval en de buitenkansel geven aan dat het ontwerp zichtbaar geïnspireerd was door Le Corbusier.
Info
In 1958-’60 gebouwd naar ontwerp van J.H. van den Broek en J.B. Bakema is de Geref. kerk (Ring 15).
De los voor de kerk geplaatste opengewerkte betonnen toren dient tevens als entree van een omsloten kerkplein met aan de zuidzijde de kerkzaal en aan de oostzijde een haaks lager bouwdeel met gemeenschapsruimte en consistoriekamer.
De kerkzaal heeft glazen zijwanden en boven het altaar een opbouw die voor lichtval op het liturgische centrum zorgt.
Net als de buitenkansel aan de westwand is dit een verwijzing naar de kerk Notre-Dame du Haut in Ronchamps (F) van Le Corbusier (1951-’55).
De kerk bevat een door Fonteijn & Gaal gebouwd orgel (1959).
Gebouwomschrijving
De SoW-kerk in Nagele is in 1960 in gebruik genomen. Opdrachtgever was de Gereformeerde gemeente. Ze werd ontworpen in 1958 door J.B. Bakema van architectenbureau van den Broek en Bakema. De architect heeft veel symboliek in het ontwerp van de kerk verwerkt. Aan de buitenzijde van het gebouw is dat al zichtbaar. De kerkgang is een opgang naar boven: de muurtjes links van de kerk beginnen laag en de lijn van hoger en hoger wordt steeds voortgezet: tot het hoogste gedeelte van de kerk boven het liturgisch centrum. Daar valt het licht naar binnen zoals het Woord op ons neerdaalt. Door het grote raam in de aandachtswand is het kruis dat buiten is geplaatst zichtbaar. De kerk is een kerk in de traditie van de reformatie. De aandachtswand achter de preekstoel is groot en zou naar de bedoeling van Bakema helemaal leeg moeten zijn. Zo komt het woord centraal te staan. Daar gaat het volgens hem in de kerk om.
De kerk is gebouwd met eerlijke materialen, dat wijst naar de zuiverheid die het gebouw wil uitdrukken. Je kunt zien waar het beton van gemaakt is, er werd geen triplex maar hout verwerkt. De kerk staat een stukje van de weg af – je krijgt tijd om je te bezinnen voor je de kerk binnen stapt. De gang onder de toren door versterkt dat nog. Daarnaast heeft Bakema in zijn ontwerp willen weergeven, dat een kerk midden in de wereld staat. Je mag je niet afzonderen – de ramen zijn daarom bewust laag geplaatst, er zitten zelfs uitsparingen in de muur rond de voorhof die dat benadrukken.
De kerk heeft geen drempels. De kerk moet voor iedereen toegankelijk zijn en Bakema benadrukt, dat ieder met zijn eigen geloof zich er welkom moet weten. Ieder moet op zijn eigen wijze z’n geloof kunnen beleven, hoeft zich niets aan te laten praten. Maar mag ook zijn inzichten aan een ander niet opdringen. Ook voor anderen is het heil weggelegd. Ieder neemt op eigen verantwoording deel aan doop en avondmaal. Jaap Bakema maakte een drempelloze kerk in de hoop dat figuurlijke drempelloosheid volgt.
(Bron: SOW. Kerk Nagele)
Meer info
De architecten van de Gereformeerde Kerk in Nagele hebben geprobeerd een overgang van openbare naar kerkelijke ruimte aan te geven door middel van een laag beginnende oplopende muur die overgaat in de zijmuur van de ruimte waarin zich het voorportaal en de bibliotheek bevinden.
Daarna volgt een hogere ruimte, de toneelzaal. De hoogste ruimte is de kerkzaal, die door het gebruik van blinde muren naar buiten toe een gesloten karakter heeft. Naar de voorhof toe heeft de zaal een open karakter. De overgang van openbare ruimte naar kerkelijke ruimte is ook tot uitdrukking gebracht in de kerktoren. Bezoekers moeten onder de toren door lopen om de ingang te bereiken. De toren is een betonconstructie met een vierkante grondvorm. De klok hangt vrij in het zicht. De toren werd gesubsidieerd door de overheid. Plastisch gebruikte steunberen Verwijzen enigszins naar historische vormen. De bouwmassa’s hebben platte daken. In het hoogste gedeelte van de rechthoekige kerkzaal staan het doopvont, de preekstoel en de
avondmaalstafel. Op deze manier wordt hun belang uitgedrukt. De ruimte voor nevenactiviteiten is groot. De gevels van het gebouw zijn van B2 grondbetonblokken, de vensters en deuren van hout en de daken van grint op mastiek.
De architecten B. Bakema en J.H. van den Broek uit Rotterdam zijn aanhangers van het Nieuwe Bouwen.
Hun architectenbureau kwam voort uit het beroemde bureau Brinkman en Van der Vlugt.
Bakema en Van den Broek ontwierpen ook het winkelcentrum in Nagele en het winkelcentrum aan de Lijnbaan in Rotterdam. Dat laatste was het eerste autovrije winkelcentrum in Nederland, Verder ontwierpen ze woningen en instellingen die verwant waren aan De Stijl en Le Corbusier.
Ze gebruikten een abstracte vormentaal en werkten expressionistisch met nieuwe materialen, bijvoorbeeld met beton bij de Technische Hogeschool in Delft, Ze ontwierpen één andere kerk, in Schiedam
Dit was een verdiepingskerk, waarvan één wand in de kerkzaal geheel uit glas besturen
Beide architecten zijn hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft geweest
Nagele, Ring 15 en Ring 4
De uitgesproken modernistisch vormgegeven gereformeerde kerk van de architecten J.H. van den Broek en J.B. Bakema is gebouwd in de jaren 1959-1960. De kerk is opgetrokken uit grijze betonsteen. Hoewel hier sprake is van een scherpe breuk met de traditie, verwijzen de plastisch gebruikte steunberen in de zijgevel desalniettemin naar de historische kerkenbouw.
De toren is als een expressieve betonnen sculptuur los van het kerkgebouw geplaatst.
Bron: Architectuur en stedenbouw in Flevoland
Glas in lood raam
Het raam tegen de achterwand van het liturgisch centrum voorstellende de Ark van Noach komt komt uit de Hervormde kerk van Nagele.
Plaats een reactie (naam E-mail en Site niet verplicht)
Meepraten?Draag gerust bij!