Geschiedenis

Het is aan de visie van beide Tollebeekse protestantse kerkgemeenschappen te danken dat er maar één protestantse kerk is gebouwd en niet, zoals in andere dorpen, twee of meer. Met voortvarendheid werd door de gereformeerde en hervormde voormannen het werk ter hand genomen. Het waren jonge ondernemers, uit alle delen van het land naar de polder gekomen om een maatschappelijk bestaan op te bouwen. Bij de vraag of zij geschikt waren voor de polder waren zij ook geselecteerd op het punt of zij bereid waren hun tijd en energie beschikbaar te stellen voor kerk en samenleving. Aan zowel de ontwikkeling van het dorp als de opbouw van de kerkelijke gemeente(n) hebben zij hun beste krachten gegeven. In de vergadering van de hervormde kerkenraad van januari 1958 was er al uitvoerig over de bouw van een kerk gesproken. Men vroeg zich toen af of de bouwkosten niet veel te hoog zouden worden en vreesde dat een eigen kerk voor een kleine gemeente als Tollebeek niet op te brengen zou zijn. Samenwerking tussen hervormden en gereformeerden bracht uitkomst. Reeds in 1959 werd de eerste conceptovereenkomst inzake gemeenschappelijke kerkbouw opgesteld. De partijen waren het College van kerkvoogden der Hervormde Gemeente “De Noordoostpolder” gevestigd te Emmeloord en de Gereformeerde Kerken te Creil-Espel en te Kraggenburg. Afgesproken werd dat de hervormden voor 90% eigenaar werden en de gereformeerd eerst een aandeel van 10% haden. Zodra de gereformeerde kerk in Tollebeek zelfstandig zou zijn, zouden beide kerken voor 50% eigenaar worden van het kerkgebouw. Dit werd gerealiseerd op 1 februari 1975. Overigens had de overheid een premie gesteld op gezamenlijke kerkbouw. Een enkele geloofsgemeenschap ontving maar 40% subsidie, terwijl samenwerking 60 % overheidsbijdrage opleverde. De bouwcommissie, die bestond uit de heren Biemond en Haverman van gereformeerde zijde en de hervormden Van Hulst, Geluk, Velthoen en Van der Linde, kwam op 4 maart 1960 voor het eerst bij elkaar onder voorzitterschap van de heer Van Hulst. De architect van de kerk was de heer Elffers. Hij had een heel ambitieus gebouw ontworpen, wat bij nader inzien te duur bleek. Er volgden veel besprekingen om de kosten binnen de perken te houden, maar de architect was moeilijk tot concessies te bewegen. Een bezoek van de architect aan de bouw van de kerk was overigens voor het dorp een belevenis. Hij kwam namelijk in een Bentley met chauffeur in uniform. Dat zag je in Tollebeek niet zo vaak. Als er al auto’s kwamen, dan waren dat meestal “kevers”.

In gebruikname

Na veel vergaderen, wikken en wegen om de schuldenlast te beperken, kon op donderdag 20 december 1962 om half acht ‘s avonds het nieuwe kerkgebouw officieel in gebruik worden genomen. Het gebouw werd overgedragen aan de voorzitters van de beide kerkenraden, de predikanten Krajenbrink en Oosterhof. Helaas kon dit niet met klokgelui plaatsvinden, omdat er “een kink in het klokkenluidtouw is gekomen”. Maar klokgelui was die keer ook niet nodig: de kerk was al zo afgeladen vol, vooral met genodigden van elders, dat sommige eigen gemeenteleden er niet meer in konden en naar huis zijn gegaan.

Gymzaal, toren en orgel

Naast de kerkzaal bevat het protestants kerkcentrum al direct vanaf 1962 een tweede grote ruimte, de gymzaal. Voor de dorpsgemeenschap was hiermee een plek beschikbaar voor scholen en verenigingen om te sporten en voor de kerk betekende de verhuur een welkome aanvulling op hun inkomsten. Al na enkele jaren voldeed de gymzaal echter niet meer aan de normen en moest er aanpassing en uitbreiding komen. In 1980 begonnen daartoe de besprekingen met de gemeente Noordoostpolder en veel vergaderuren later kon op 14 december 1984 de vernieuwde gymzaal en verdere uitbreiding van het gebouw geopend worden. In 2005 werd een klein oppervlak aan de gymfaciliteiten onttrokken voor de totstandkoming van een jeugdhonk van de kerk.

(Bron Protestantse Gemeente Tollebeek)