Kerkgenootschappen
Vanouds was Urk een bolwerk van de Gereformeerde Kerk en de Anti-Revolutionaire Partij (in 1980 opgegaan in het CDA).
Sinds de jaren ’70 is met name de positie van de Christelijke Gereformeerde Kerk sterk gegroeid.
De Christelijke Gereformeerde Kerk op Urk bestaat uit drie stromingen.
Hieronder volgt een opsomming van Urker kerkgenootschappen, allemaal van protestantse signatuur.
- Protestantse Kerk in Nederland:
- Gereformeerde Kerken vrijgemaakt ‘Rehoboth‘
- Nederlands Gereformeerde Kerk ‘Jeruzalem‘
- Christelijke Gereformeerde Kerk:
- Maranatha – drie kerkgebouwen
- Eben-Haëzer – twee kerkgebouwen:
- ‘Eben-Haëzer‘
- ‘Pniël‘
- Ichthus – één kerkgebouw
- de ‘Ichthuskerk‘)
- Hersteld Hervormde Kerk
- Hervormd Gereformeerd Comité Urk
- Gereformeerde Gemeente ‘Sion‘
- Vrije Gereformeerde Gemeente (Kerkstraat 101, in de volksmond het Bossieskarkien)
- Gereformeerde Gemeente in Nederland ‘Menorah‘
- Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland ‘Jachin Boaz‘
- Volle Evangelie Gemeente Urk ‘Morgenster‘
- Evangelische Gemeente ‘De Belofte’
- Reformatorische Baptistengemeente Urk
- Leger des Heils (Bij Bosshardt) korps Kampen
- Vergadering van gelovigen
Capaciteit
- In 2012 kwam de Christelijke Gereformeerde Ichthuskerk gereed, met 1.200 zitplaatsen de grootste kerk op Urk.
- Hierna volgen de Oud Gereformeerde Jachin Boazkerk met 1.180 zitplaatsen,
- de Hervormde ‘Ark‘ (1.100 zitplaatsen)
- en de Gereformeerde Bethelkerk (1.052 zitplaatsen).
Circa 98% van de bevolking van de gemeente Urk is aangesloten bij een kerkgenootschap.
Bron: wikipedia
Doopsgezinden
Een grootdeel van de bevolking was voor 1836 lid van de Nederlandse Hervormde Kerk op Urk. Toch waren er enkele Doopsgezinden. Ook nu zijn er nog enkele Doopsgezinden (in totaal 10) maar er is geen “vermaning” (gemeente). De meesten zijn aangesloten bij de Doopsgezinde gemeente NOP in Emmeloord.
De Gereformeerde Kerk van Urk 1836-heden
Binnen Nederland zien we als hoofdstromingen de Rooms Katholieke Kerk en de Protestantse kerken. In het woord protestant zit het woord ‘protesteren’. De oorsprong hiervan ligt bij de Duitse monnik Maarten Luther die op 31 oktober 1517 op de deur van de kerk in Wittenberg 95 stellingen (punten van kritiek) tegen de Rooms-Katholieke kerk spijkerde. Hij stelde allerlei misstanden aan de kaak. De kerk hield zich volgens Luther bezig met rijkdom en pracht en praal en was niet vies van verregaande politieke macht. De gelovigen moesten zelf nadenken en hadden daarvoor geen paus nodig. Wel een bijbel in de eigen taal en niet in het Latijn zoals dat tot dan toe gebruikelijk was.
Beknopt overzicht van het ontstaan van de Gereformeerde Kerk van Urk
De bevolking van het eiland Urk behoorde in het begin van de 19e eeuw kerkelijk tot de Nederlands Hervormde Kerk. In die tijd ontstonden er echter wel de zogenoemde gezelschappen: groepen mensen die samenkwamen omdat ze het niet eens waren met de prediking van diverse predikanten die de Nederlands Hervormde gemeente op Urk dienden. Ze vonden dat het bevindelijke element te veel miste in de prediking en kwamen daardoor liever samen bij iemand thuis om met elkaar een preek te lezen. Van een conflict met de kerkenraad was geen sprake, het gold alleen maar het gemis in de prediking.
Toen in 1834 dominee H. de Cock zich met zijn gemeente afscheidde van het verband van de Nederlands Hervormde Kerk, werd dit ook op Urk gehoord en zocht men contact met deze dominee. In maart 1834 kwam dominee De Cock naar Urk ter kennismaking en beloofde spoedig terug te zullen komen ter instituering van een gemeente. Deze instituering geschiedde tijdens een predikatie ten huize van weduwe Molenaar op 13 juli 1836. In deze samenkomst waren 31 personen aanwezig, 20 mannen en 11 vrouwen. In deze vergadering werd een akte van afscheiding opgesteld en ondertekend. Deze werd verzonden aan het bestuur der Nederlands Hervormde Kerk te Urk.
Uit die brief akte dat er landelijk bij de afgescheiden gemeenten een zoeken van elkaar was te bespeuren om weer een georganiseerd kerkelijk leven op te bouwen. Er wordt immers in de akte melding gemaakt van een gehouden synode in maart 1836.
De afgescheidenen te Urk sloten zich hierbij aan. Uit de vereniging van veel kruisgemeenten met de Christelijke-Afgescheiden kerk in 1869 ontstond de Christelijke Gereformeerde Kerk zoals wij deze in haar huidige verband nog kennen. Ook de afgescheidenen op Urk behoorden vanaf die tijd tot dit verband.
Van 1837 tot 1843 diende dominee Pier Schaap de Urker gemeente. Hij was oefenaar, afkomstig uit Friesland, en in 1841 tot predikant bevestigd. Hij heeft de gemeente niet lang gediend, want hij overleed in 1843, slechts 33 jaar oud. De tweede predikant was van Urker afkomst, dominee J. Nentjes, vermoedelijk zoon van burgemeester Nentjes die zelf ook na zijn pensionering tot de afgescheiden gemeente overging. Volgens de statistieken telde de afgescheiden gemeente op Urk in 1845 720 leden, terwijl de Nederlands Hervormde gemeente 430 leden telde, een groei dus van 689 leden in 9 jaar!
In 1886 vond een nieuwe uittocht plaats uit de Nederlands Hervormde Kerk. Deze uittocht o.l.v. de Amsterdamse predikant dr. A. Kuyper wordt de “Doleantie” genoemd. In 1892 vond er een vereniging plaats van de Afgescheidenen en de Dolerenden. Men ging toen gezamenlijk verder onder de naam: Gereformeerde Kerken in Nederland. Vanaf dat moment heette ook de Christelijk Gereformeerde Kerk voortaan de Gereformeerde Kerk. Hoewel onze kerk dus al meer dan 180 jaar oud is, draagt zij de naam Gereformeerde Kerk ‘nog maar’ ruim 125 jaar.
In 1975 vertrok een deel van de gemeente uit onvrede met het beleid van de synode, wat in 1980 resulteerde in de vorming van de Hervormde Deelgemeente “De Bron” te Urk. Ook in 1976 scheidde een grote groep om dezelfde redenen zich af en daaruit ontstond de Chistelijk Gereformeerde kerk “Maranatha”.
In 2004 fuseerden de Gereformeerde Kerken in Nederland, de Nederlands Hervormde Kerk en de Evangelisch-Lutherse Kerk, en ontstond de Protestantse Kerk Nederland. Een deel van onze gemeente scheidde zich daarop in 2005 af, en stichtte de Christelijk Gereformeerde Kerk “Ichthus”.