Straten en wegen

Naar Rutten genoemd zijn de RUTTENSE WEG, het RUTTENSE PAD, de RUTTENSE VAART en de RUTTENSE TOCHT
De naam RUTTENSE BRUG is, net als Banterbrug, bij de aanleg van Rijksweg 50 misschien niet officieel maar wel feitelijk verdwenen.
Toen de Ruttense Brug er nog niet was, en het laatste veer om negen uur voer, werd het land beoosten de Lemstervaart door de (bijbelvaste) bewoners aangeduid met het Overjordaanse.
Het stuivende zand en de woestijnachtige aanblik waren in diezelfde beginjaren aanleiding om het gebied rond de Lemstervaart de bijnaam Texas te geven.

Midden in Rutten ligt het dorpsplein dat PLAATS heet.
Met name in het zuiden en oosten van ons land is plaats het gangbare woord voor plein.
Voor die benaming hoeven we trouwens niet eens ver van huis: het Kerkplein in Vollenhove heet in het lokale dialect de Plase.
Op de Plaats komen een viertal wegen tezamen, de LEMSTERPOORT, de PLANTSOENWEG, de VENELAAN en de MEERWEG. Venelaan en Meerweg worden hieronder besproken, de Plantsoenweg heet naar het plantsoen tussen deze straat en de Ruttense Vaart.
Wie de Plaats door de Lemsterpoort verlaat, komt, via de Gemaalweg, uiteindelijk in Lemmer uit.
Buiten de Plaats om worden deze straten verbonden door het BUITENOM en de SPORTWEG, die langs het sportterrein loopt.
Binnen deze krans vinden we het BINNENDOOR.
Buiten deze krans vinden we DE RUITEN, en daar buiten weer DE GARDENIERS.
De naam van De Ruiten is ontleend aan de streeknaam De Ruiten, die dezelfde etymologische herkomst heeft als Rutten (zie hierboven).
De motivatie voor deze naam ontleende de Vereniging Dorpsbelang Rutten aan de eerste druk van Namen in de Noordoostpolder.
Gardeniers waren pootaardappeltelers uit het noorden van Friesland, die buiten de gewone toewijzing om naar de polder kwamen en daar fruit-, vlas-, en aardappelbedrijven opzetten.
Qua achtergrond stond de gardenier tussen boer en tuinder in, maar bij de naamgeving heeft Dorpsbelang toch vooral aan de tuinders gedacht, want het feit dat de huizen aan De Gardeniers (grote) tuinen kregen, heeft bij de naamkeuze een rol gespeeld.
Destijds geen argument, maar wel een aardige bijkomstigheid is, dat de noordelijkste straat in de Noordoostpolder nu heet naar de kolonisten met de meest noordelijke herkomst.
In 1986 kreeg de weg op het industrieterrein de voor zichzelf sprekende naam AMBACHTSTRAAT.
Ten oosten van Rutten vormt de NOORDERMEERDIJK de noordwestelijke waterkering langs het IJsselmeer.
De nabijheid van het IJsselmeer is ook de verklaring voor de namen NOORDERMEERWEG, NOORDERMEERTOCHT en, in het dorp, Meerweg.
De noordelijke knik in de Noordermeerdijk heet FRIESE HOEK, evenals de FRIESE SLUIS bij Lemmer genoemd naar het tegenoverliggende Friesland.
De LEMSTERGEUL langs de dijk heet naar het tegenovergelegen Lemmer. Ook de LEMSTERWEG en het LEMSTERPAD zijn naar Lemmer genoemd.
De HOPWEG is genoemd naar het Lemster Hop; een hop is een droge of bijna droge en steeds kleiner wordende inham of aanslibbing. Aan de overzijde van het IJsselmeer is het woord bewaard gebleven in het Hoornse Hop.
GEMAALWEG en GEMAALTOCHT zijn genoemd naar het gemaal Buma bij Lemmer.
Ten zuiden van Rutten gaat de Gemaalweg over in de WRAKKEN- WEG.
In deze omgeving zijn een aantal scheepswrakken gevonden, waarnaar ook WRAKKENPAD en WRAKTOCHT genoemd zijn.
Een van die schepen was geladen met ijzer, vandaar de namen IJZERPAD en IJZERTOCHT.Aan de andere zijde van de Wrakkenweg lopen VENEWEG, VENEPAD en VENETOCHT. Ze zijn, evenals de Venelaan in het dorp, genoemd naar Venehusen, dat vroeger ten westen van Kuinre lag. Het gegeven dat de bodem rond Rutten grotendeels uit veen bestaat heeft hier bovendien meegespeeld.

bron: Harrie Scholtmeijer. Namen in de Noordoostpolder

Weg van Ongenade:

‘Iglo Tadema had een boerderij aan de noordzijde van het Kreilerbos (eigendom van het adellijke geslacht Galama). Op 12 juli 808 liet hij een put graven op zijn erf, maar hoe diep men ook groef, de put bleef zonder water. Toen Tadema op de avond van de 16e juli naar de nog altijd droge put liep, hoorde hij daaruit een vreselijke stem roepen: ‘vlucht hier vandaan, vlucht hier vandaan!’ Hij schrok, maar bleef staan en zag dat er water in de put stroomde. Dit water bleek, eenmaal opgehaald, zout te zijn: een voorspelling dat al dit land nog eens zee zou worden. Iglo Tadema stierf 3 weken na dit voorval en werd te Stavoren begraven.’ ‘Na de gruwelijke gebeurtenis van Iglo Tadema zal het niemand verbazen dat het Kreilerbos ook wel het Woud van Ongenade werd genoemd. Aan deze bijnaam dankt de Weg van Ongenade zijn naam.’ Aanvankelijk had de Wieringermeerdirectie, afdeling Noordoostpolder, die met de uitgifte van de boerderijen belast was, wel bezwaren: pachters zouden, bevreesd voor de vloek die op de oogst kon gaan rusten, zich niet op zo’n onheilspellend adres willen vestigen.