Pachterswoning : Oostenrijkse woning
(met Belgische barak)

De Oostenrijkse woningen (pachterswoning) zijn ook een mooi verhaal.

72 stuks als boerderijwoning aan de zuid-oostkant van de polder
De overige woningen staan oa in  Emmeloord (12), Marknesse (6), Ens (6)

meer info …

De houten noodschuren , gemaakt van oude Belgische legerbarakken, die slechts een korte levensduur hadden, zijn in de jaren 50 vervangen door de montageschuren van schokbeton.

Oostenrijkse woningen:

Omdat in het Nederland van kort na de oorlog (1948) een tekort aan hout , bouwmateriaal en capaciteit was,  zijn deze woningen door de toenmalige minister van Wederopbouw besteld bij een Oostenrijkse firma Thermohaus.
Vandaar de bij-naam ‘Oostenrijkse woningen.’

De huizen vallen op door hun rode zadeldak en de typerende knik bij de gootlijn.

Rond 1948 schreef het Ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting alle Nederlandse gemeentes aan met de vraag of deze deel wilden nemen aan dit project.
In elke gemeente die zich toen heeft opgegeven, staan één of meer Oostenrijkse woningen. Van Den Helder/Huisduinen tot aan Heerlen/Weert.

Nederland heeft in totaal ca. 800 exemplaren van deze woningen gekocht die verspreid staan door heel het land.
Ca. 100 stuks staan in onze gemeente.

Het verhaal gaat (!) dat door problemen met deviezen, deze opdracht deels met vis is betaald.
Het verhaal dat de woningen door Oostenrijk geschonken zijn als ‘wiedergutmachung’ is een broodje aap verhaal.

De overige woningen staan in Zwollerkerspel (4), Emmeloord (12), Marknesse (6), Ens (6) en de rest (ca. 74) bij boerderijen aan de zuid-oostlkant van de polder.

Boerderijwoningen

Oorspronkelijk stonden er geen betonnen schuren bij de Oostenrijkse woningen, maar houten noodschuren, gemaakt van oude Belgische legerbarakken, die slechts een korte levensduur hadden.
De noodschuren zijn in het begin van de jaren ’50 vervangen door de nog steeds in gebruik zijnde montageschuren van schokbeton.
Ook de Oostenrijkse woningen zijn gebouwd als noodonderkomen. Hoewel ze waren bedoeld als tijdelijke oplossing voor de woningnood voldeden ze en voldoen ze nog steeds goed, waardoor de meeste behouden zijn gebleven

Sommige ‘Oostenrijkse woningen’ zijn niet meer als zodanig herkenbaar.

OOSTENRIJKSE WONINGEN IN DE NOP
Aanzichten en plattegronden van de 72 Oostenrijkse woningen, gebouwd bij de eerste lichting pachters in 1947/1948.
Het zouden tijdelijke woningen worden. (circa 25 jaar)
En omdat het ook de kleine percelen betrof (20 tot 36 hectare) werden ze gebouwd met een houten noodschuur, een zogenaamde Belgische barak.

De originele schoorstenen waren geen succes, zowel qua trek als constructie.
Daarom hebben ze in de NOP voor een andere uitvoering gekozen.

Slechte kwaliteit ?

In eerste instantie ging de mare door Nederland dat de kwaliteit van deze woningen slecht was.
Maar er was ook nog veel onkundigheid bij de bouwers. Op enig moment is er een brief rondgestuurd over deze zaak :

Brief aan de Gemeente Zwollerkerspel waarin gesproken word over de aankoop van grond.
In de stad Zwolle had de rijksdienst eigen grond voor eventuele woningbouw, maar ze wilden geen bouwvergunning verlenen,
men vond de woningen te brandgevaarlijk aan de rand van de stad.
Daarom is men uitgeweken naar Zwollerkerspel waar deze woningen mooi landelijk gelegen zijn achter de begraafplaats.(Prov.. Archief Flevoland no.937-054-2)

Een brief aan de Minister van Verkeer en Waterstaat waarin toestemming word gevraagd om een perceel grond aan te kopen in de gemeente Zwollerkerspel om 4 Oostenrijkse woningen voor eigen ambtenaren te mogen plaatsen. Deze woningen staan er ook nog steeds zie foto. Opgeleverd: 22-11-1948. Buurtschap Bruggenhoek. Kostprijs per woning fl. 17704,25 (Prov. Archief Flevoland no 937-054-2)

Kavelnummers en Schuurtypen bij Oostenrijkse woningen.

KavelHaSchuurSoort:SpantBouwjaar
J 100

6,0

E

Proefbedr.

P 100
Q 26

22,5

PD1

Dicht

5

1953

Q 27

23,0

PD1

Dicht

5

1953

Q 28

22,0

PD1

Dicht

5

1953

Q 31

22,5

PD1

Dicht

5

1954

Q 83

35,0

PD3

Dicht

7

1953

“Dintelhof”
Q 84

35,5

PD3

Dicht

7

1953

Q 85

23,5

PD1

Dicht

5

1953

Q 86

23,5

PD1

Dicht

5

1953

Q 87

22,5

PD2

Dicht

6

1953

Q 90

23,0

PD1

Dicht

5

1953

Q 91

22,5

PD1

Dicht

5

1953

Q 92

22,0

PD1

Dicht

5

1953

Q 99

35,5

PD3

Dicht

7

1953

“De Baronie”
Q101

35,5

PD3

Dicht

7

1953

Q111

23,5

PD2

Dicht

6

1953

Q112

24,0

PD1

Dicht

5

1953

Q113

24,0

PD1

Dicht

5

1954

Q121

32,0

PE11

1/6 Gem.

5

1953

Q124

29,0

PE11

1/6 Gem.

5

1953

R 16

23,0

PC1

4

1954

R 23

23,5

PC1

4

1954

R 32

23,5

PC1

4

1954

R 33

24,0

PC1

4

1954

R 54

24,0

PC1

4

1954

R 55

24,0

PC1

4

1954

R 56

23,5

PC1

1/6 Gem.

4

1954

*
R 62

22,5

PC1

4

1954

“Mare Clausum”
R 69

24,0

PC1

4

1954

R 70

24,0

PC1

4

1954

R 71

24,0

PC1

4

1954

“Langendam”
R 72

24,0

PC1

4

1954

S13

24,0

PC1

4

1954

S 43

23,0

PC1

4

1954

S 52

26,5

PC1

4

1954

S 59

23,0

PC1

4

1954

S 60

23,0

PC1

4

1954

S 61

23,0

PC1

1/6 Gem.

4

1954

*“Nij Lan”
S 74

23,5

PC1

1/6 Gem.

4

1953

*
S 75

23,5

PC1

3/6 Gem.

4

1953

*
S 76

23,5

PD7

3/6 Gem.

5

1952

S 78

24,0

PD8

2/6 Gem.

6

1952

S 84

23,5

PC1

1/6 Gem.

4

1953

*
S 85

23,5

PC1

1/6 Gem.

4

1953

*
S 91

25,5

PC1

1/6 Gem.

4

1954

*
S 92

24,0

PF4

1/6 Gem.

5

1956

S 98

24,0

PD7

1/6 Gem.

5

1952

T 01

23,0

PD2

Dicht

6

1954

T 04

24,0

PD2

Dicht

6

1953

“De Hondsrug” ???
T 05

24,0

PD1

Dicht

5

1953

T 61

16,0

Hb

Dwarsstal

1952

2/6 Gem.
T 62

13,0

Ha

Dwarsstal

1952

3/6 Gem.
T 63

9,5

Hd

Dwarsstal

1952

4/6 Gem.
T 77

24,0

PD1

Dicht

5

1953

T 97

30,0

PD2

Dicht

6

1954

“De Devel”
T100

24,0

PD1

Dicht

5

1954

T104

29,5

PD2

Dicht

6

1954

T105

30,0

PD2

Dicht

6

1954

T108

32,0

PD2

Dicht

6

1954

T109

32,5

PD2

Dicht

6

1954

T110

33,0

PD3

Dicht

6

1954

T111

33,0

PD3

Dicht

6

1954

T114

33,5

PD4

Dicht

8

1954

T115

33,5

PD4

Dicht

8

1954

T116

32,5

PE13

1/6 Gem.

6

1952

T117

35,0

sel

1/6 Gem.

1952

“Zeeoogst” (Proef met losse stallen?)
T118

34,0

PE13

1/6 Gem.

6

1952

“Eensgezindheid”
T120

34,5

PE13

1/6 Gem.

6

1952

T121

24,0

PD9

3/6 Gem.

6

1952

T127z

30,0

PE11

1/6 Gem.

5

1952

T128

21,0

PD7

1/6 Gem.

5

1952

* Bedrijven gemerkt met een sterretje zijn in 1947 uitgegeven met een grasland verplichting en een Belgische barak maar begin 50er jaren toen er een Betonschuur moest komen had de minister van Landbouw Dhr. Mansholt het credo “Graan voor melk” en daardoor is er op enkele bedrijven de graslandverplichting vervallen.

Bron Kees Bolle