Dampalen hekpalen en schamppalen
in de Noordoostpolder
De inritten van de erven in de Noordoostpolder waren oorspronkelijk gemarkeerd door witte dampalen.
Karakteristiek en opvallend voor wie er oog voor heeft.
Op een beperkt aantal erven vinden we nog de complete set van twee lage schamppalen en drie dampalen met balk en ketting over oprit.
Met een klein paaltje om de balk op te leggen.
Op het internet valt te lezen dat de palen zijn gemaakt door de firma Schokbeton, dezelfde fabriek van de Schokbetonschuren.
Toch lees ik in het archief van de Directie Wieringermeer dat de complete sets zijn besteld bij de aannemer G Wassink van Garderen uit Middenmeer.
“De Aannemer verbindt zich tot het maken en kant en klaar afstellen van zes en vijftig damhekken met zijpoortje en een en veertig damhekken zonder zijpoortje, volgens teekeningen, compleet met hang- en sluitwerk en geheel overeenkomstig vorige leveringen, voor de som van HONDERD EN DERTIG GULDEN (f 130.-) per damhek.”
‘Verder dan de dampalen’ kijken is een uitdrukking die in de Noordoostpolder gebruikt wordt.
Het betekent verder kijken dan je eigen erf, je eigen belangen.
Polderpionier en oud wethouder Jos Becker in een interview:
,,Mijn vader zei vroeger al, ‘jongen je moet verder dan de dampalen kijken’, en dat heb ik altijd gedaan”
Oud wethouder Willy Schutte in een interview:
,,Maar ik had ook altijd de behoefte om achter de dampalen vandaan te komen. Iets buiten mijn bedrijf te doen.’’
- De twee kleine dampalen, de zogenaamde schamppalen zijn wit geschilderd en conisch van vorm.
- De drie hekpalen zijn achthoekig en eveneens wit geschilderd.
- Op beide hekpalen hoort een geel plaatje met het huisnummer.
- Op één hekpaal een zwart plaatje met het kavelnumer.
- De ketting sluit het tuinpad naar het woonhuis af.
- De palen zijn gemaakt en geleverd door de firma Schokbeton.
De lage betonnen paaltjes dicht bij de weg zijn schamppalen, bedoeld om de dam te beschermen tegen auto’s die te veel ruimte nemen in de bocht. De vorm en plaatsing is zodanig dat de wielen er als het ware vanaf glijden en dat de (uitstekende) wagenassen er niet tegenaan stoten. Om deze reden staan de schamppalen schuin opgesteld of hebben een schuine zijde.
Tekst door automatische tekstherkenning Google.
OVERERENKOMST.
De ondergetekenden:
10. DE DIRECTIE VAN DE WIERINGERMEER te ALKMAAR, hierna genoemd “de Directie”, contractante te ener zijde en
20. G WASSINK van GARDEREN te MIDDENMEER, hierna genoemd “de Aannemer” contractante te andere zijde, zijn overeengekomen als volgt:
De Aannemer verbindt zich tot het maken en kant en klaar afstellen van zes en vijftig damhekken met zijpoortje en een en veertig damhekken zonder zijpoortje, volgens teekeningen, compleet met hang- en sluitwerk en geheel overeenkomstig vorige leveringen, voor de som van HONDERD EN DERTIG GULDEN (f-130.-) per damhek.
De Directie verbindt zich voor de uitvoering van bovenvermeld werk aan den Aannemer te betalen voormeld bedrag van honderd en dertig gulden (f-130.-) per damhek, welke betaling zal geschieden in 8 termijnen. De eerste zeven termijnen worden uitbetaald, telkens wanneer 12 damhekken compleet afgesteld zijn opgeleverd, de achtste termijn wanneer de laatste 13 dashekken afgesteld zijn opgeleverd.
Algemeene Voorschriften, enz
De oplevering van alle kant en klaar afgestelde damhekken moet plaats vinden voor of op 1 Mei 1941. De volgorde van plaatsing der hekken moet in overleg met de Directie geschieden.
Op deze overeenkomst zijn van toepassing en bindend, als waren zij letterlijk in deze overeenkomst opgenomen.
A. de eerste, tweede en vierde afdeeling van de Algemeene Voorschriften voor de uitvoering en het onderhoud van werken, onder beheer van het Departement van Waterstaat, zooals deze zijn vastgesteld bij beschikking van 25 Maart 1938, La-V-Directie van den Waterstaat en aangevuld bij beschikking van 26 October 1939, La.V. Directie van de Waterstaat en in dit bestek aangeduid als A-Y., met uit- zondering van die bepalingen, welke betrekking hebben op gewapend beton.
<-2->
In de bepalingen der A-V. moeten de volgende titels worden gewijzigd en zal worden gelezen voor:
het Rijk, den Staat of den Ministerie: de Directie van de Wieringermoer te Alkmaar;
Hoofdingenieur, Rijksbouwmeester: de Directie. Onder Directie te verstaan het Hoofd van de Bouwkundige Afdeeling van de Directie van de Wieringermeer of zijn gemachtigde opzichters, aangesteld voor het toezicht op de uitvoering
B. de Gewapend betonvoorschriften 1930, uitgegeven door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (G.B.V.), voor zoover het betreft betonwerken of de daartoe te bezigen materialen).
Overigens zal de aannemer alle bevelen, die hem schriftelijk of mondeling door de Directie zullen worden verstrekt, stipt opvolgen. Gemeente en andere verordeningen moeten door den aannemer stipt in acht genomen worden, de kosten tot naleving daarvan en alle kosten bij overtreding komen voor zijn rekening.
Aldus opgemaakt te ALKMAAR/MIDDENMEER, den 20 November 1940.
De Aannemer,
De Directie,
Onderzoek 2024
Landschapsbeheer Flevoland heeft met een subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie en een kwartet aan vrijwilligers onderzoek verricht naar de dampalen.
Dankzij deze inventarisatie is nu bekend dat op 67 adressen de dampalen volledig verdwenen zijn, op 137 adressen nog minstens twee dampalen staan en op 104 adressen zelfs meer dan twee elementen. Op 6 adressen is een volledige set dampalen bewaard gebleven. Dit betekent dat op twee derde van de onderzochte adressen nog steeds minimaal twee dampalen aanwezig zijn—meer dan aanvankelijk werd verwacht.
Ook kwam aan het licht dat de dampalen waarschijnlijk niet door de firma Schokbeton waren geproduceerd, zoals altijd werd gedacht, maar door Hop Repro uit Baarn. De mallen voor de dampalen zijn helaas niet bewaard gebleven.
Note van emmeloord.info: Een conclusie van dit onderzoek is dat de dampalen waarschijnlijk niet door de firma Schokbeton waren geproduceerd.
Dat bevreemd mij toch, gezien bovenstaande documenten (opdrachten) van de Directie.
Deze zijn te vinden zijn in het Flevolands archief.
‘Dat er helaas geen mallen bewaard zijn gebleven’ is ook niet zo erg. Het Agrarisch transportbedrijf Post en Haverman uit Dronten heeft de laatste jaren zoveel dampalen kapot gereden, dat zij een mal hebben om de gedupeerde boer zo snel mogelijk een nieuwe paal te kunnen leveren.