De Pioniersbarak van Tollebeek – levend erfgoed van Urkervaart

In de vroege pionierstijd van de Noordoostpolder werden duizenden arbeiders gehuisvest in ruim dertig barakkenkampen. Sommige van deze kampen stonden precies op de plekken waar later dorpen zouden verrijzen, zoals Ens, Marknesse en Emmeloord. Ook Tollebeek kent zo’n oorsprong: vlak na de Tweede Wereldoorlog werd hier kamp Urkervaart gebouwd, met drie woonbarakken voor in totaal 310 polderwerkers.

Vandaag de dag resteert nog maar één tastbare herinnering aan dit kamp: de Pioniersbarak. Vermoedelijk diende dit kleine gebouw destijds als woonbarak voor arbeiders die meewerkten aan de ontginning van het nieuwe land.

Restauratie van de Pioniersbarak

In 2004 nam Dorpsbelang Tollebeek het initiatief om de barak te behouden en in oude luister te herstellen. In samenwerking met Dartclub Tollebeek, de Vrienden van Schokland, Landschapsbeheer Flevoland en het Nieuw Land Erfgoedcentrum werd een restauratieplan opgesteld. De buitenkant kreeg opnieuw de oorspronkelijke groene kleur, de kozijnen en het dak werden hersteld en de indeling bleef trouw aan het verleden.

Ook de tuin rond de Pioniersbarak kreeg een historisch karakter. Landschapsbeheer ontwierp en legde een groenaanplant aan die sterk lijkt op de tuinen die vroeger bij de barakkenkampen hoorden, compleet met authentieke beplanting en indeling.

Een nieuwe functie met historische waarde

In juni 2006 was het project afgerond, mede dankzij de inzet van vele dorpsbewoners. Sindsdien doet de Pioniersbarak dienst als thuisbasis voor Dartclub Tollebeek, maar tegelijkertijd blijft het een zichtbaar monument voor de pioniersgeschiedenis van de polder.

Wie Tollebeek bezoekt, ziet in deze barak niet alleen een verenigingsgebouw, maar ook een uniek overblijfsel van een tijd waarin de Noordoostpolder stap voor stap werd opgebouwd door de handen van duizenden pioniers.