Agrarisch Noordoostpolder

Boerderijen in de Noordoostpolder: wederopbouw en innovatie na de oorlog

Door oorlogsschaarste startte de uitgifte van boerderijen in de Noordoostpolder pas in 1947. Niet de ontginning van landbouwgrond bepaalde het tempo, maar het tekort aan bouwmaterialen en woningen.

De eerste 62 boerderijen waren van het Wieringermeer-type (S6 en Q7). Deze statige, gemetselde “cultuurboerderijen” dienden als uitvalsbasis voor ontginning. Door materiaaltekort werden 75 Oostenrijkse noodwoningen ingezet en kwamen barakken uit een Belgisch krijgsgevangenkamp ter vervanging van reguliere schuren. Een plan om Nissenhutten uit Engeland te kopen mislukte door valutatekort.

Prefabbouw kwam op gang dankzij Schokbeton uit Zwijndrecht, dat eerder actief was in de Wieringermeer. In samenwerking met het ministerie ontwikkelde Schokbeton prefab noodstallen en later complete schuren van betonnen panelen. Met steun van de Marshallhulp werden in één jaar 100 prefab schuren gebouwd. Ze waren 5% goedkoper en veel sneller te realiseren dan traditionele schuren (3 weken versus 3 maanden).

Vanaf 24 hectare werd prefabbouw standaard. Voor kleinere boeren was een gemetselde langgevelboerderij uit Brabant goedkoper. Doordat veel boeren uit Walcheren kwamen, werden deze ook wel “Zeeuwse boerderijen” genoemd. De houten spanten van alle boerderijen werden geleverd door NeMaHo uit Doetinchem.

5 hoofdtypen boerderij in de NOP

Cultuurboerderij

De eerste serie (62 stuks) boerderijen die in de Noordoostpolder gebouwd werden, waren bedoeld voor de boeren die de polder zouden ‘ontginnen en in cultuur brengen.’  Daarom noemen we deze boerderijen nog steeds Cultuur- of Ontginningsboerderijen.
Men koos voor het model die ook in de Wieringermeer gebouwd waren.

Zeeuws boerderijtje

Een traditioneel gebouwde boerderij van hout en baksteen waarbij het woon- en het werkgedeelte in 1 gebouw werden ondergebracht.
Maar het is een Brabants langgevelboerderij

Pachterswoning met Schokbetonschuur

De  “Schokbeton boerderij”, met speciaal voor de Noordoostpolder ontwikkelde betonnen muurelementen, waarbij het alleen om de schuren ging; de woonhuizen (pachterswoningen) werden los en traditioneel gebouwd.

De Tuinderswoning

De uitgifte van fruitteeltbedrijven verliep moeizaam, mede vanwege de hoge investeringen die de telers zich moesten getroosten.
Succesvoller was de verpachting van het geplande groentetceltareaal. Aangezien nagenoeg alle tuinbouwbedrijven in tijdpacht werden uitgegeven, voorzag de Directie van de Wieringermeer ze van een woning en een schuur.

Oostenrijkse woning met Schokbetonschuur

In het begin met een houten noodschuur, gemaakt van oude Belgische legerbarakken.
In de jaren 50 vervangen door de Schokbetonschuren

72 stuks als boerderijwoning aan de zuid-oostkant van de polder
De overige woningen staan o.a. in  Emmeloord (12), Marknesse (6), Ens (6)

klei in de polder

Schokbetonschuur Domeinschuur Systeemschuur

Kavel erf en singels boerderijen Noordoostpolder

De eerste boeren

Lijst van Pachters

Een krantenknipsel uit 1951. Meer dan 70 jaar geleden. Maar nog zoveel herkenbare namen.