Rijksmonumenten Urk

bron : www.rijksmonumenten en Wikipedia

Visserswoning in Urk

Wijk 2 4
8321EP Urk
Flevoland
Bouwjaar: 1850

Inleiding Een waarschijnlijk in het midden van de negentiende eeuw gebouwd WOONHUIS, van het type visserswoning. Het in een streekeigen, ambachteljk-traditionele bouwtrant gebouwde vissershuisje is in de jaren negentig gerestaureerd en ingericht als voorbeeld van een Urker visserswoning van omstreeks 1930. Het huisje is sindsdien door middel van een tussenlid verbonden met het museum (Wijk 2 1;2;3) en maakt er tevens deel van uit. Omschrijving Het vanuit een vrijwel rechthoekige plattegrond, in rode en gepleisterde baksteen opgetrokken, deels onderkelderde pand staat onder een met Hollandse pannen gedekt zadeldak met gemetselde schoorsteen op de nok. De plinten zijn zwart geschilderd en de meeste, rechtgesloten gevelopeningen staan onder een rollaag. De kopgevels zijn eenvoudige puntgevels. De houten dakgoten rusten op schoorklampen. De naar het noorden gerichte kopgevel bevat een uit een boven- en een onderdeur samengestelde, opgeklampte deur, een omtimmerde hemelwaterafvoer rechts van de deur en er links van twee vensters met kruisraam, die het oorspronkelijke venster met roedenverdeling en luik hebben vervangen. De geveltop is beschoten en voorzien van een luik en een kruisraam. De gevel wordt bekroond door een makelaar. Tegen de rechter zijgevel staat het “fort”, een voor de Urker vissershuisjes kenmerkende uitbouw met rookafvoer, waarin een kleine kookgelegenheid was ondergebracht. De gevel bevat tevens een klein venster met kruisraam. Het vissershuisje is aan deze zijde voorzien van een tussenlid, dat het huisje verbindt met het museum. Links tegen de gevel staat het privaat (“huussien”), een wit geschilderde, gepleisterde uitbouw met deur onder lessenaardak. De blinde linker (oostelijke) zijgevel is voorzien van een wit geschilderde pleisterlaag met schijnvoegen. De naar het zuiden gerichte kopgevel heeft eveneens een pleisterlaag met schijnvoegen. De gevel bevat een deur met bovenlicht en twee vensters met T-ramen. De beschoten geveltop is voorzien van een luik, een venster met tweedelig raam en een makelaar. Rechts tegen de gevel staat een lage uitbouw van wit geschilderde, gepleisterde baksteen met deksel, die diende als kolenopslag. Waardering De Urker visserswoning is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde. – Het huisje heeft cultuurhistorische waarde omdat het een bijzondere uitdrukking is van de sociaal-economische geschiedenis van Urk en een goede representant is van een woningtype. – Het huisje heeft architectuurhistorische waarde als één van de weinige bewaard gebleven, in traditionele Urker stijl opgetrokken huisjes, die bepalend waren voor het straatbeeld van Urk in de negentiende en vroege twintigste eeuw. – Het huisje heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde als een belangrijk onderdeel van een gesloten gevelwand. – Het huisje is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het exterieur. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Visserswoning in Urk | Door: HenkvD (wiki) | Licentie: CC-BY-SA-3.0,2.5,2.0,1.0

Wat is een makelaar

Het zijn geen makelaars in levende lijfe. De meestal wit geschilderde versieringen op de daklijst van een huis, worden makelaars genoemd.
Ze staan op zowel boerderijen en bijgebouwen als op gewone huizen met puntdak. Maar hebben ze een doel of is het louter versiering?

Zo’n 500 jaar geleden had de makelaar een functie. Een gemiddeld woonhuis was gebouwd van natuurlijke materialen die voorhanden waren. Vaak houten gevels en riet als dakbedekking. Op de nokuiteinden van de woning bij de topgevels, zaten makelaars.
Gewoon een houten stok op het dak met een houten knop die het riet vastklemt of waar het riet tegenaan is gebonden.
Op deze manier kreeg je een waterdichte afsluiting tussen de top van de gevel en de rietendakbedekking. De makelaar werd door onze voorvaderen ook gebruikt om magische tekens of versieringen in aan te brengen. Om de geesten te verdrijven of de woning te beschermen tegen onweer. Bij gebruik van dakpannen op het dak is een makelaar niet meer noodzakelijk. Maar toch blijft de makelaar vaak gehandhaafd als draagbalk van de kap.

0 antwoorden

Plaats een reactie (naam E-mail en Site niet verplicht)

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *