De kerk

Inleiding

De aan een plein staande r.-k. KERK ‘Heilige Michael’ met bijbehorende klokkentoren en pastorie zijn gebouwd in 1955-1956 in opdracht van het r.-k. Kerkbestuur van de Heilige Michael Parochie. De architecten waren P.H.A. Starmans en J.A.M. Starmans jr.. De kerk lijkt in eerste instantie van het type zaalkerk maar is in feite een basiliek. Het gebouw wordt gekenmerkt door een aan de Vroegchristelijke kerkarchitectuur verwante bouwstijl en is door middel van een eveneens onder de bescherming vallend tussenlid met de pastorie verbonden. De werkzaamheden werden uitgevoerd door de Fa. Jos Nijenhuis uit Arnhem.
In 1976 is de entree van het kerkgebouw gewijzigd.

Omschrijving
Vanuit een rechthoekige plattegrond in beton en schone baksteen boven een trasraam opgetrokken kerkgebouw onder een met grijze, verbeterde Hollandse pannen gedekt schilddak. Het gebouw heeft een hoog middenschip en wordt geflankeerd door lage zijbeuken met een plat dak. De kopgevels zijn hoger opgaand dan de zijgevels. Alle gevelopeningen zijn rechtgesloten. De oorspronkelijke buitendeuren hebben een verticale profilering. De drempels en de neuten zijn van hardsteen.
Het gebouw heeft een vrijwel symmetrisch, op het westen gericht vooraanzicht dat achter een brede, gemetselde toegangstrap staat. Het middelste deel van het hoog opgaande westwerk is terugliggend en een moderne variant van de klassieke porticus.
Deze gevelpartij is voorzien van een dubbele deur in het midden en een enkele deur aan weerszijden. De dubbele deur staat onder een betonnen latei die over de gehele breedte van het terugliggende deel van de gevel is doorgetrokken, Boven de deuren staan drie, met glas-in-lood ingevulde vensters. De laterale geveldelen zijn voorzien van grote, aangesmeerde spaavelden, waarvan de linker een klein venster met glas-in-lood bevat.
De brede porticus tussen de spaarvelden bevat twee gemetselde, rechthoekige kolommen, die door middel van een betonnen koppelbalk met de terugliggende gevel zijn verbonden. De breedte en de hoogte tussen de kolommen is als die van de spaarvelden.
Openingen en spaarvelden staan onder een doorgetrokken latei. De gevel heeft een rechte afsluiting met een dunne dekplaat.
De lage risalerende bouwdelen aan weerszijden van het hoofdvolumen zijn de kopgevels van de zijbeuken. De linker bevat een onder een latei staande deur, de rechter een met glas-in-lood ingevuld venster. De kopgevels zijn voorzien van hoeklisenen en worden afgesloten door een lijst die is samengesteld uit een dunne betonnen onderrand, siermetselwerk en een eveneens dunne dekplaat.
De linker zijde van de kerk bestaat uit de lage zijbeuk en de gevel van het schip daarboven. De langsgevel van de zijbeuk wordt vertikaal doorsneden door lisenen en drie, door vlakke lessenaardaken gedekte uitbouwtjes met gewelfde voorzijden. Ze bevatten biechthokjes en zijn voorzien van een dubbele deur voor de nooduitgang (de middelste) en smalle venstertjes (die aan weerszijden). De gevelvlakken tussen de lisenen bevatten vierkante vensters, de twee linker zijn blind. De gevel wordt beëindigd door een uitkragende lijst met siermetselwerk als die van de kopgevels. De oostelijke kopgevel van de zijbeuk is blind. De langsgevel van het middenschip wordt verstevigd door steunberen. De rechthoekige vensters zijn ingevuld met glas-in-lood en gevat in
betonnen kozijnen. De gevel wordt beëindigd door een lijst die is samengesteld uit een dunne betonnen rand, een laag siermetselwerk en een dikke betonnen deklijst. De hoger opgaande, iets smallere rechter travee is blind. De linker hoek wordt geaccentueerd door een opgemetselde schoorsteen. De kopgevel aan de oostzijde van de kerk is evenals de westzijde hoger opgaand dan de langsgevels.
Tegen de oostgevel (koorzijde) staat een halfronde absis onder een met leien in maasdekking gedekt half kegeldak. De halfronde gevel bevat twee rechthoekige vensters en wordt beëindigd door een lijst met siermetselwerk.
De zuidelijke langsgevel is vergelijkbaar met de noordgevel. De zijbeuk heeft in het midden een boven een gemetselde trap staand uitpandig portaal met dubbele deur onder latei en met leien in maasdekking gedekt tentdakje met een zinken bekroning. Enkele van de traveeën in de door lisenen doorsneden gevel bevatten een vierkant, met glas-inlood ingevuld venster. De zijbeuk is rechts verbonden met het tussenlid, dat de kerk met de pastorie verbindt. De langsgevel van het middenschip is symmetrisch en – op de schoorsteen na -identiek aan de andere langsgevel, met smallere, blinde buitenste
taveeên en vensters tussen de steunberen van de overige traveeën.
Het inwendige van de kerk is grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Het hoge schip heeft een betegelde vloer, twee rijen met de oorspronkelijke banken aan een middenpad, een orgelgalerij aan westzijde, een koor met hoogaltaar aan oostzijde en een lage beuk aan de lange zijden. Het boogplafond van het schip is samengesteld uit Boheemse gewelven, die zijn voorzien van met keramische tegels beklede welfvlakken tussen gemetselde, over de muren doorgetrokken rondboogribben, De ribben rusten op betonnen kraagstukken met cannelures en zijn verbonden met de gemetselde kolommen, die ook de segmentboogvormige muraalbogen (scheibogen) tussen het schip en de zijbeuken van elkaar scheiden. De betonnen aanzetstenen tussen deze segmentbogen zijn voorzien van een kruis.
Het oorspronkelijke, maar in delen herplaatste altaar staat in de absis met half koepelgewelf, op een vrij hoog, betegeld podium met randen van zwarte natuursteen. In de dwarse muurdelen aan weerszijden van de absis bevindt zich een blinde rondboognis onder een uitgemetseld zaagtandfriesje. De orgel-/koorgalerij bevindt zich boven de ingangspartijen van het westwerk. De balustrade van de galerij steunt op twee, door middel van een betonnen koppelbalk met elkaar verbonden, eveneens van beton vervaardigde kolommen en is voorzien van een driedelige, houten borstwering met panelen. De kerkruimte had oorspronkelijk een open verbinding met het ingangsportaal, maar is tegenwoordig ingevuld met een transparante wand met deuren,
Het front van het orgel is samengesteld uit een aan twee zijden klimmend pijpveld aan weerszijden van een kleine centraal pijpveld. De pijpen staan boven een onversierde houten kas. De galerij heeft een symmetrische achterwand met een grote rondboog in het midden en een dichtgezette rondboog met deur aan weerszijden. De aan de ribben bevestigde verlichtingselementen dateren uit de bouwtijd van de kerk.
De zijbeuken hebben een plat plafond. De paneeldeuren in de noordgevel zijn van de biechtstoelen. De paneeldeuren in de zuidgevel zijn van het zijportaal en de verbinding met de pastorie. De trap in de zuidwesthoek voert naar de orgelgalerij, De ruimte in de noordwestelijke hoek fungeert als Stiltekapel.

Redengevende omschrijving
Het kerkgebouw is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de stedenbouwkundige en de architectuurhistorische waarde.

•  Het kerkgebouw heeft cultuurhistorische waarde vanwege de belangrijke plaats van de kerk in het geestelijke leven van de bewoners van de Noordoostpolder.
• Het gebouw heeft architectuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de naoorlogse kerkarchitectuur en vanwege het bijzondere materiaalgebruik en de detaillering.
• De kerk is van stedenbouwkundig belang vanwege de centrale plaats in het oorspronkelijke stadsplan van Emmeloord en het heeft ensemblewaarde vanwege de sterke visuele en functionele relatie met de toren en de pastorie.
• De kerk is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van het in- en het exterieur.