De eerste boerderijen die in de Noordoostpolder werden neergezet, waren speciaal bedoeld voor de boeren die de polder zouden ontginnen en landbouwklaar zouden maken. Daarom worden deze boerderijen nog steeds Cultuurboerderijen of Ontginningsboerderijen genoemd. Het ontwerp was gebaseerd op het model dat ook in de Wieringermeer werd gebruikt.

In het begin kregen deze boeren een enorm stuk land toegewezen, zo’n 500 hectare (oftewel 500 bunder). Toch werd er bij het bouwen al rekening mee gehouden dat de boerderijen later verhuurd zouden kunnen worden, wat aanpassingen in de toekomst mogelijk maakte.

Deze boerderijen zijn vooral aan de oostkant van de polder te vinden, vaak aan het begin van een weg. (zie kaartje hieronder)

Al snel bleek het te duur om alle boerderijen volgens het Wieringermeer-model te bouwen. Daarom werden er voor de bedrijfsuitgifte in 1947 gebruikgemaakt van noodschuren en noodwoningen, zoals de Oostenrijkse woningen.

In de Noordoostpolder zijn ook twee typen boerderijen gebouwd die oorspronkelijk waren ontworpen voor de ontginning van de Wieringermeer. Deze boerderijen, die tot de eerste cultuurboerderijen behoren, zijn gebaseerd op traditionele ontwerpen. De woningen zijn aan de schuren vastgebouwd, waarbij de huizen smaller zijn dan de schuren. Naast de woningen zitten grote deuren in de schuur.

Deze boerderijen zijn traditioneel gebouwd met gemetselde gevels en daken bedekt met rode gebakken dakpannen. Elf van deze cultuurboerderijen zijn oorspronkelijk met riet bedekt. (ai)