De Lange Nering
winkelstraat Emmeloord
Lange Nering
Emmeloord moest een winkelcentrum van regionale betekenis krijgen.
De Lange Nering, een oost-west lopende straat die uitkomt op de noordoosthoek van De Deel, is al in de vroegste stedenbouwkundige plannen hiervoor ontworpen.
Het was de bedoeling dat winkels op particulier initiatief van de grond zouden komen, maar toen dit niet wilde vlotten, heeft de Directie ingegrepen en zelf opdrachten verleend.
Uiteindelijk is de Lange Nering een drukbezocht winkelcentrum geworden.
Verkeersvrij
In 1972 is de gehele winkelstraat verkeersvrij gemaakt en zijn er luifels, bloembakken en vitrine- kasten geplaatst.
Alleen op de verdiepingen, waar ook woningen zijn ondergebracht, is nog iets van de oorspronkelijke gevels te herkennen.
De naam:
Nering is een ander woord voor ‘handel’ of ‘winkel’ Men zet de tering naar de nering. (Het verbruik naar de inkomsten)
De Lange Nering wordt opgesloten tussen de Korte Achterzijde / Lange Achterzijde en aan de andere kant ‘Achterom’
Lange Nering indeling
1 herenconfectie Geurtzen
2 tabak en sigaren (Sluiter)
3 optiek (De Vries)
4 drogisterij Het Anker (Koelmans/Tichelaar). Werd vaak de 4711 of Chevarine 4 genoemd door de lichtreclame.
5 ijzerwaren, huish. art. (Slot voorheen De Vries)
6 schoenhandel (Bruin)
7 zuivelhandel (Dekker voorheen Bekius)
8 boekhandel, leesbibl. (Dailly, later einde LN)
9 wijnhandel (Bekebrede)
10 luxe- en huish. art.
11 bloernen (Fleurop xxx?)
12 lederwaren (Sportzaak Buur)
13 textielhandel
14 radiohandel (Bekius)
15 damesconfectie (Gilsing Familie Stoop)
16 apotheek (aan de Deel)
17 horlog., goud en zilver (Kervers, nu Visser,ook aan de Deel)
18 woninginrichting (Batjes)op de hoek
19 banketbakker (Verasdonk, High Chaparral (Piet Kreb, Dirk Lindenbergh)
20 kruidenier, comestibles (PikPak, Centra Hafkamp, Ten Hoor)
21 textielhandel (Breukel)
22 slagerij (Westerhof, Harsevoort)
23 de Coöperatie, kruidenier, bakkerij (nu Fokko Dijkstra) (De Gruyter) eerder aan de linkerkant in het pand van Dekker)
24 electra, loodgieter (Dijkstra)
25 groenten en fruit (Dijkstra)
2ó rijwielen (De Munnik)
27 drukkerij (Hoekstra)
28 electra (Gnirrep)
29 kapper (van de Scheer later Kollen)
30 zadelinakerij
31 bakkerij (Braaksma?)
32 slagerij (De Jong)
Albert Heyn (Fritsma).
Met Dank aan Rob Koelmans.
Zijn ouders zijn ooit begonnen met een drogisterij aan de Zeeasterstraat.
Daarvoor beheerden ze een kantine op één van de kampen (Zuidvaart).
Lange Nering 1969
Eerste winkelpanden in de Lange Nering
In 1952 werd het startsein gegeven voor de bouw van de eerste dertig winkelpanden aan de Lange Nering in Emmeloord. Middenstanders konden tot maximaal 50 procent van de bouwkosten een beroep doen op de rijksoverheid. Van vrije vestiging was geen sprake. De Directie van de Wieringermeer (Noordoostpolderwerken) die verantwoordelijk was voor de sociaal-economische opbouw van de polder, bepaalde wie wel en wie niet tot de Lange Nering werd toegelaten. Omdat de polderbevolking nog moest groeien, kon er in het begin nog maar weinig omzet worden gedraaid. De Directie wilde de middenstanders in de Lange Nering daarom vooral een rustige aanloopperiode en een zo mogelijk redelijk bestaan garanderen.
Stoffenhuis Breukel
Het is niet duidelijk welke winkel in de Lange Nering als eerste openging. Waarschijnlijk is het Stoffenhuis Breukel die op woensdag 18 maart 1953 van start ging. Een goede tweede is de rijwielhandel van J.G. de Munnik die op zaterdag 21 maart de deuren van zijn nieuwe zaak in de Lange Nering opende. Maar de werkplaats was al vanaf maandag 16 maart bereikbaar: “Ingang achter, langs Shell-station.” Niet lang daarna openden ook Slagerij Westerhof, groenteboer A. Roorda en Dijkstra Elektra de deuren van hun nieuwe zaak in de Lange Nering.
Weinig concurrentie
De middenstanders hadden aanvankelijk weinig concurrentie van elkaar te duchten en daarom liet de Directie al gauw twee grootwinkelbedrijven in de Lange Nering toe: Albert Heijn en Jamin. Dit was vooral om te voorkomen dat de middenstanders prijzen berekenden die ver boven het landelijke niveau lagen. In 1960 liet de Directie ook het restrictieve vestigingsbeleid varen en konden middenstanders zich vrij in de Noordoostpolder vestigen.
Door nieuwe vestigingen werd de Lange Nering steeds langer. Lange tijd konden de polderinwoners hun auto in de Lange Nering parkeren. Tot 1973: toen werd de Lange Nering een promenade, een winkelstraat slechts toegankelijk voor voetgangers.
Bron : Henk Pruntel, onderzoeker Nieuw Land Erfgoedcentrum
De Parijse week – Bernard Geurtzen
Bernard Willem Geurtzen was niet alleen druk met de ontwikkeling van zijn onderneming, hij zette zich ook volop in voorde opbouw van de jonge samenleving die Noordoostpolder toen was.
Zo was hij in de jaren zestig voorzitter van Ondernemersvereniging De Lange Nering.
De Ondernemersvereniging zorgde vooral voor gezamenlijk opgezette activiteiten in het winkelcentrum, om de aantrekkingskracht van de Lange Nering te vergroten. Zoals kerstacties, een Sinterklaasintocht, maar ook groots opgezette feesten. Met als meest opvallende activiteit de Parijse Week.
Ans Geurtzen uit Marknesse, dochter van Bernard, was nauw bij de organisatie van de Parijse Week betrokken. Ans Geurtzen: ‘Het was mijn vaders droom om iets groots te organiseren, een feest waarmee de Noordoostpolder op de kaart werd gezet. Hij vond het te rustig in Emmeloord. Alleen op donderdagmorgen was het druk, vanwege de markt en de landbouwbeurs.’
In 1968 werd de Stichting Parijse Week opgericht. Naast voorzitter Geurtzen namen daarin plaats de heren E. Kloosterman (rijkslandbouwconsulent), T. Schuiringa (Domeinen), J.H.H. Bovenkamp (Middenstandsbank), M. Meeuwsen (accountantskantoor), H.W. Hoekstra (drukkerij-uitgeverij), Jansen (Landbouwpraktijkschool), B. van de Zwaag (gemeentesecretaris) en W. Jansen, PR-man van de gemeente. Geurtzen is in Parijs geweest, om ideeën op te doen en contacten te leggen met Franse artiesten. Boogaard van Publieke Werken deed heel veel in de uitvoerende zin. Ans Geurtzen, die redelijk Frans sprak, fungeerde als onbezoldigd secretaresse van het stichtingsbestuur.
Programma
‘We hebben natuurlijk heel veel energie in de voorbereiding moeten steken’, vertelt Ans Geurtzen. ‘Maar het was geen probleem om vrijwilligers te krijgen. Dat was zomaar klaar. In het begin ontmoetten we nog wat tegenstand uit de dorpen. Die wilden ook een deel van het feest in hun dorp. Maar we hebben ze kunnen overtuigen dat het beter was om alle activiteiten in Emmeloord te concentreren. En toen we artiesten bij gezinnen moesten onderbrengen, en deze over heel de polder werden verspreid, waren alle dorpen goed bij de Parijse Week betrokken.’
Tien dagen
Het eest duurde van 25 juni tot en met 5j uli’, weet Ans Geurtzen nog precies.
‘De hele Lange Nering was in een Parijse sfeer gebracht. Bij de entree van de winkelstraat hadden we een Arc de Triomph neergezet, aan het einde een Eiffeltoren. In de hele Lange Nering stonden kermisattracties. Voor de jongeren was er de Moulin Rouge, een Frans cafe.’
‘Op De Deel stond een feesttent, het Casino de Paris. Daar, en op het plein daarvoor, waren elke dag activiteiten. Van een concours d’elegance, discjockey Joost den Draayer, concours hippique, folkloristische groepen, tot optredens van Dalida en Sylvia Vartan. Voor de voetballiefhebbers werd op het hoofdveld van SC Emmeloord een wedstrijd gespeeld tussen de oud-internationals van Nederland en Frankrijk.’
Het feest trok inderdaad de landelijke aandacht, zoals Bernard Geurtzen had gehoopt. Radioprogramma’s werden aan de Parijse Week gewijd en Willem Duys kwam met zijn beroemde ‘Voor de vuist weg’, het eerste Nederlandse praatprogramma, naar de feesttent op De Deel. Heel Nederland maakte kennis met een dynamische jonge gemeenschap.
Bernard Willem Geurtzen overleed op 13 augustus 1972, pas 56 jaar oud. De modezaak werd niet voortgezet. Dochter Ans heeft nog even een dames-en herenmodezaak gehad, elders in de Lange Nering, koos daarna voorde horeca, samen met haar toenmalige echtgenoot Andre de Lange. De panden worden door de erven Geurtzen momenteel verhuurd aan andere ondernemers, waaronder
Mechelien, Flexmen, Tastoe, De Lange Muur, Le Mirage en kapper Roel Goeree.
Winkels
Onderstaande info komt uit het boekje:
Ode aan de Lange Nering
geschiedenis van een prachtige winkelstraat
Hans Beekman en Hans Schipper.
vereniging van pandeigenaren Lange Nering West
Op de tekentafel
Lange Nering bouwfase
Emmeloord werd in de jaren dertig op de tekentafel ontworpen door het bureau Verhagen, Kuiper en Gouwetor, waarna er in de jaren 1942-1947 vooral door ir. C. Pouderoyen als medewerker van de Directie Wieringermeer Noordoostpolderwerken verder aan is gewerkt.
Pouderoyen was een volgeling van prof. dr. Granpré Molière, die een aanhanger was van de Delftse School. Hij volgde in grote lijnen het oorspronkelijke ontwerp. Het werd met zijn traditionele opzet een afspiegeling van de verkaveling van de polder als geheel: strak, regelmatig en ruim van opzet.
In de planning werd ervan uitgegaan dan Emmeloord zou uitgroeien tot ca. 10.000 inwoners. (inmiddels ca. 25.000)
Er ging veel aandacht naar het Centrumplein ‘De Deel’. De nieuwe lange winkelstraat moest dáár op uitkomen.
De Directie van de Wieringermeer afdeling Noordoostpolderwerken was belast met de opbouw van de Noordoostpolder. Zij bemoeiden zich daarom ook met de vestiging van winkels, bedrijven en ondernemingen. Omdat de poldergrond door de staat / directie in erfpacht werd uitgegeven, konden zij een grote invloed op uitoefenen en besloten zij of er behoefte of noodzaak was voor een nieuwe vestiging.
Veel belangstelling voor het opzetten van een winkel was er in de dunbevolkte beginjaren niet. De Directie adverteerde in de landelijke bladen. Toch werd er in sollicitatiegesprekken streng gelet op vakkennis, kredietwaardigheid en handelskennis.
Detaillist Dekker net vrouw en zoon Henk
De huurprijs van de ruime, moderne en goed ingerichte winkels was in de beginjaren in vergelijking met het oude land veel te hoog.
De winkeliers in de Lange Nering besloten al snel zich te verenigingen in een ondernemingsvereniging.
Voorzitter was slager G. Westerhof. D. Linzel, directeur van de NMB werd secretaris/penningmeester. Andere bestuursleden van het eerste uur waren onder andere F.D. Hoekstra (De oudste broer van Henk Hoekstra), H.J. Batjes, J.G. de Munnik en A. Roorda.
De Directie bepaalde de huur op 3,5 procent van de stichtingskosten. Een percentage dat landelijk gebruikelijk was, maar voor de Noordoostpolder relatief hoog. De middenstanders vonden dat veel te hoog. Toen men ook nog eens voornemens was de huur in 1957 beduidend te verhogen ontstond grote onvrede. Het bestuur liet een vergelijkend onderzoek doen in Kampen, Tiel, Steenwijk en Lemmer.
Besloten werd de huren niet meer te verhogen tot de huren op hetzelfde peil zouden komen als die in de onderzochte plaatsen.
Henk Hoekstra was één van de eerste bewoners van de Lange Nering. Zijn vader had een drukkerij-uitgeverij in Balk.
In de tweede wereldoorlog had de ondergedoken journalist Pieter Terpstra een krant gemaakt voor de Noordoostpolder, De Duikhoek.
Terpstra haalde de familie Hoekstra over om direct na de oorlog te beginnen met de polderkrant “De Noordoostpolder.” Aanvankelijk vanuit de Rietstraat, maar toen de Lange Nering gebouwd werd huurden ze daar een pand , pal naast Jan de Munnik met zijn fietsen en brommers.
Andere zaken in de Lange Nering waren die van woonwinkel Batjes, slager Westerhof, groenteboer Roorda, Elektra, Boomsma, modehuis Breukel, kapper Held, bakker Prins, Albert Heijn, Wim de Vries met een foto en optiekwinkel, Sluiter met zijn sigarenzaak, gebroeders de Vries met galanterieën, Kars Dijkstra met bruin- en witgoed, Zijlema met manufacturen, Bekius met een kruidenierszaak, Buur met jagersbenodigdheden. Bernard Geurtzen had met zijn modezaak de meeste vierkante meters. Landbouwcoöperatie Flevo, de latere Conop, was toen ook nog in de Lange Nering gevestigd.
Na een moeizaam begin kregen de winkeliers het al snel goed. In tien jaar streken hier alleen al zo’n 2500 geselecteerde boeren neer, solvabele ondernemers, mét hun gezinnen. Die hadden veel te besteden.
In 1961 verhuisde Hoekstra naar een groot pand aan de Noordzijde. Op aanraden van Van Eck werd Abe Bonnema uit Hardegarijp, die later ook de Golfslag zou ontwerpen de architect.
Vanaf 1967 werden de kranten niet meer in Balk gedrukt, maar op een rotatiepers in Emmeloord.
Jan de Munnik senior nam het pand van buurman Hoekstra over en breidde daarmee in 1961 zijn winkel uit.
Douwe Schirm en Karst Houwer blikken terug:
De jaren ’60 en ’70 vormden een bloeiperiode in de Lange Nering
Douwe Schirm en Karst Houwer zijn beide zoon van een detaillist, beide zijn geboren in 1938 en alle twee kwamen ze in 1963 naar de Lange Nering om een eigen winkel te beginnen. En samen zitten ze begin 2015 in’t Voorhuys om herinneringen aan hun ondernemersperiode op te halen.
Karst Houwer zijn vader had een winkel in luxe huishoudelijke artikelen en speelgoed in Steenwijk. Maar voor de jonge Steenwijker was in het ouderlijk bedrijf, waar ook nog een oudere zus werkte, geen plaats. In de Lange Nering kocht de familie Houwer voor Karst de winkel van de familie Koopmans, ook met luxe huishoudelijke artikelen en speelgoed.
De vader van Douwe Schirm, Albert, had een kledingwinkel in Lemmer. In het noorden van de Noordoostpolder hadden ze ook klanten. In 1963 werd de Lange Nering uitgebreid, vanaf het pand van de huidige HEMA tot en met het huidige Xenos. De Schirms zagen kansen in de jonge polder. En Douwe werd naar voren geschoven om die mogelijkheden waar te maken.
Selectie
Ook in 1963, lang na de uitgifte van de laatste boerenbedrijven en de allereerste winkels, moest Douwe Schirm langs de selectiecommissie. Die werd gevormd door de heer Gieskes van Domeinen en een collega van hem. Gekeken werd naar de achtergronden, capaciteiten en financiële positie van de nieuwe polderondernemer. De opbouw van de nieuwe gemeenschap mocht immers niet
verstoord worden door incapabele ondernemers. Douwe Schirm mocht komen.
Karst Houwer had overigens geen selectiegesprek gehad. Mogelijk omdat hij een bestaand bedrijf overnam.
Karst Houwer kocht in 1963 dus een bestaande winkel en Douwe Schirm een compleet nieuw pand. Douwe Schirm: ‘De aankoopprijs was hoog, gaf ook Domeinen toe. Maar, zo zei Domeinen, voor de erfpacht rekenen wij maar vijftig cent per vierkante meter perjaar. Dat was mooi. Maar na vijf jaar wilde Domeinen de erfpacht vertienvoudigen! Met 250 vierkante meter zou me dat 1250 gulden per jaar kosten, in plaats van 125 gulden. Een aantal collega’s en ik voelden ons belazerd. We hebben accountant Meeuwsen ingeschakeld, vergelijkende onderzoeken laten doen en stevig protest aangetekend. Na veel getouwtrek kregen we het aanbod om de grond te kopen, voor de eenmalige prijs van 80 gulden de vierkante meter. Dat heb ik toen gedaan. Ook omdat ik een nieuwe
extreme verhoging vreesde. Mijn bange vermoedens werden bevestigd: na vijf jaar werd de erfpacht verhoogd naar 22,50 gulden de vierkante meter.’
Bloeiperiode
Het ging beide winkels goed in de jaren zestig en zeventig. Douwe Schirm: ‘De Noordoostpolder groeide en de welvaart nam in die periode overal toe. Vrijwel alle winkels draaiden goed tot heel goed.’ ‘Aan de Urkers hadden wij ook geweldige klanten’, voegt Karst Houwer daaraan toe.
Veel polderbewoners winkelden in de jaren vijftig en zestig in Kampen en Zwolle. Maar met een nieuwe verzorgd uitziende winkelstraat, met over het algemeen (door de selectie?) goede ondernemers, bleven steeds meer Urkers en polderbewoners in Emmeloord.
Douwe Schirm en Karst Houwer breidden uit. Douwe Schirm kocht het pand van buurman Buur erbij. Houwer bouwde, met medewerking van architect Bonnema (die ook het pand van Drukkerij Hoekstra had ontworpen) een nieuw pand aan de Noordzijde. Daar bracht hij de verkoop van kampeerartikelen naar toe waardoor hij in de Lange Nering meer winkelruimte voor de overige producten kreeg. In 1973 kocht hij een pand van de Domeinen, waarde landbouwvoorlichting gevestigd
was, en begon daar een HEMA-vestiging.
In het oude pand werd verder gegaan met speelgoed tot 1986, toen Blokker het pand ging huren. Dat pand was twee keer zo groot als de winkel die Blokker huurde aan de overkant van de winkelstraat. Blokker ging verder in het grote pand van Houwer, haalde daar het speelgoed uit en bracht dat naar de overkant in een nieuwe Bart Smit-winkel (Bart Smit was een dochter van de firma Blokker).
Promenade
Tot 1973 was de Lange Nering een brede straat waar auto’s doorheen reden, die je vlak voor de winkel kon parkeren. Maar het werd met de toename van het aantal auto’s steeds drukker en onveiliger. Op sommige plaatsen in het land hadden ze de oplossing: een promenade; een winkelstraat waar alleen voetgangers mochten komen. De Rotterdamse Lijnbaan was de trendsetter. Die was overigens net zo breed en lang als de (door de ontwerpers van de Noordoostpolder ruim opgezette) Lange Nering. Alleen was er in Rotterdam een veelvoud aan winkelende mensen.
Ondernemersvereniging Emmeloord, vooral voorzitter Geurtzen, was ook enthousiast over deze nieuwigheid. Maar veel individuele leden deelden dat enthousiasme niet. De klassieke angst voor verandering sloeg weer eens toe. Als de klanten hun auto’s niet dicht bij de winkel konden parkeren, raken we ze kwijt, was bij velen de overheersende gedachte.
De gemeente wilde wel in de promenade investeren, met name in de bestrating en aankleding. De winkeliers zouden investeren in dag winkels en luifels, waardoor mensen op regenachtige dagen droog konden wandelen en winkelen. Een deel van de panden in de Lange Nering had overigens al vanaf de start luifels. Er werd daarnaast toestemming gegeven voor het bouwen van vitrines. De vitrines en de dagwinkels waren ook prima windbrekers in een straat waarin het vanwege de oost-west-ligging nogal eens vervelend hard waaide.
Om in de hele straat luifels aan te brengen en dagwinkels te bouwen werd door eigenaren van winkelpanden de Coöperatieve Vereniging Lange Nering opgericht.
De CVLN financierde de bouw van de luifels en de (twee) dagwinkels en zorgde ook voor het onderhoud en de exploitatie. De pandeigenaren betaalden per strekkende meter per jaar een bed rag voor de luifel. De gemeente had een voorwaarde voor haar financiële inspanning: 95 procent van de winkeliers moest tekenen voor de investering in de luifels!
Dat was, gezien de eerder beschreven weerstand, aanvankelijk een probleem.
Bernard Geurtzen was de initiator van het promenadeplan. Maar hij overleed plotseling in augustus 1972, zonder dat er een handtekening op papier stond!
Hafkamp, eigenaar van een supermarkt, volgde hem op als voorzitter van Ondernemersvereniging Emmeloord, de voortzetting van Ondernemersvereniging de Lange Nering, die inmiddels ook winkeliers elders in Emmeloord als lid kende. Vandaar de nieuwe naam.
Douwe Schirm en Karst Houwer zaten in die periode zowel in het bestuur van de CVLN, als in dat van de Ondernemersvereniging Emmeloord. Beide clubs trokken samen op om de Lange Nering te moderniseren. Wiesje Hellendoorn, eigenaar van HCR De Luifel, was een van de drijvende krachten. Zij voerde tientallen gesprekken om twijfelende detaillisten over de streep te trekken.
Het meest overtuigende argument was voor sommigen het voorstel om het eerste jaar als proef te zien. Uiteindelijk zetten slechts twee ondernemers hun handtekening niet. Om op die twee plaatsen de gaten in de luifels enigszins aan het oog te onttrekken, werden daar twee dagwinkels geplaatst. De ene werd gehuurd door de VVV, de andere door een ijssalon. De dagwinkels stonden ook dicht op de winkels, om een doorgaande rijbaan in de winkelstraat te houden.
Want de herinrichting vond zo plaats dat, mochten de betrokkenen dit willen, er altijd nog auto’s door de winkelstraat konden worden gestuurd (de brede strook door het midden was er ook voorde veiligheid: de brandbaan). Maar de vernieuwde Lange Nering, met promenade, luifels, vitrines en dagwinkels, was direct een succes. Vrijwel niemand wilde meer terug. Al kregen door deze ontwikkeling met name de levensmiddelenzaken in de Lange Nering het wel moeilijk. Zij moesten noodgedwongen een plek buiten de winkelstraat zoeken.
Tweede renovatie
Lange Nering Fontein met kikker
In 1987 tot 1990 vond de tweede renovatie van de Lange Nering plaats. De brede baan door het midden van de Lange Nering was na de eerste renovatie het looppad geworden. Voorde winkels zelf waren vitrines en twee dagwinkels geplaatst, terwijl bij vrijwel elke zaak onder de luifels rekken en kraampjes van de detaillisten stonden. De afstand tussen de winkels en de consumenten werd
letterlijk te groot. De routing moest anders! De CVLN nam weer het initiatief. Het jonge bestuurslid Jan de Munnik trok de kar van deze renovatie. In overleg met externe adviseurs werd voor een plan gekozen waarbij twee dagwinkels en vitrines (vandalismegevoelig) zouden verdwijnen (of worden verplaatst) vijf nieuwe dagwinkels centraal in de winkelstraat werden gebouwd (om de klanten langs de winkels te sturen) de straat opnieuw zou worden ingericht en er onder grote groene bogen droge ‘oversteekplaatsen’ in de winkelstraat kwamen. Belangrijkste verbetering: de klanten liepen weer langs de winkels. De investeringskosten bedroegen ongeveer een miljoen gulden.
Zweet op het voorhoofd
De gemeente zou de riolering vervangen en de bestrating vernieuwen. Opnieuw met de voorwaarde dat 95 procent van de pandeigenaren zich meteen handtekening achter deze investering van de CVLN zou scharen.
De oudere bestuursleden van de CVLN kregen echter het zweet op het voorhoofd bij de gedachte aan weer een slopende gang langs alle vastgoedeigenaren. Waar nog bijkwam dat inmiddels een gedeelte van de eerste generatie winkeliers was gestopt en velen van hen hun pand aan een belegger hadden verkocht. Vaak bedrijven voor wie Emmeloord een ver-van-hun-bed-show was.
Gelukkig was het eind jaren tachtig, een tijd waarin financieringsaanvragen nog geen moeras van regeltjes en vereiste zekerheden waren. Douwe Schirm en Karst Houwer stapten, samen met het nieuwe bestuurslid Hans Beekman, brutaal, maar ook wel enigszins gespannen, naar de Rabobank. ‘We kregen de lening deels op basis van onze blauwe ogen’, grijnst Douwe Schirm. Karst Houwer: ‘Wat wel hielp was het feit dat we erals CVLN financieel goed voorstonden. Mede door de huuropbrengsten van de dagwinkels.’
De CVLN zorgde ook na de tweede renovatie weer keurig voor de rente en de aflossing. Alle leden, ook de nieuwe eigenaren, betaalden keurig hun maandelijkse afdracht. Sommigen van hen hadden geen idee waarvoor.
Ben Heimink, projectleider Emmeloord-Centrum
‘Jammer dat woonfunctie in Lange Nering niet is hersteld’
Ben Heimink was op 1 februari 1970 nog een ‘jong broekie’ toen hij, na een hts-opleiding bouwkunde/weg en waterbouw, als technisch tekenaar aan de slag ging voor gemeente Noordoostpolder. Voor publieke werken, zoals zijn dienst toen heette. Hij kan zich uit die periode nog de aanleg van de promenade herinneren, deed daar ook indirect werk voor. Niet wetend dat hij later nog veel intensiever bij Emmeloord-Centrum betrokken zou worden.
Emmeloord-Centrum verouderd
In de jaren negentig vond men in de gemeenteraad en in het gemeentehuis dat het centrum van Emmeloord was verouderd. Het bestemmingsplan daarvoor dateerde van 1980 en moest nodig worden vernieuwd.
Op 12 december 1995 besloot het college om een structuurvisie voor Emmeloord-Centrum te ontwikkelen. De benodigde wijzigingen in de verkeersstructuur konden daarin mooi worden meegenomen. De winkeliers, verenigd in Ondernemersvereniging Emmeloord, hadden ook behoefte aan vernieuwing en aan meer B-locaties, voor startende winkeliers en speciaalzaken. Daarnaast riepen veel polderbewoners tevens om een verfraaiing van stadsplein De Deel.
Structuurvisie, 1997
Medio 1997 presenteerde OD205, het stedenbouwkundig bureau uit Delft, de structuurvisie. Deze werd 24 juni van dat jaar door de gemeenteraad vastgesteld. Waarna de vaart weer uit het project verdween. Tegen de eeuwwisseling nam de urgentie toch weer toe. Redenen daarvoor waren de steeds waarschijnlijker komst van de Zuiderzeelijn, de snellere groei van de Noordoostpolder en de behoefte aan meer levendigheid in het centrum. Besloten werd om vier aanvullende onderzoeken te doen: een horeca-onderzoek, koopstromenonderzoek, parkeeronderzoek en een onderzoek waarin de aanwezigheid van culturele bedrijvigheid in het centrum werd gewogen. De resultaten van die onderzoeken en de structuurvisie van 1997 werden door HKB uit Groningen verwerkt in een op de uitvoeringsgericht Masterplan Emmeloord-Centrum. Er was alom waardering voor dit plan dat echter nog wel een financiële vertaling behoefde.
De stap ‘van droom naar vastgoed’ moest dus nog worden gemaakt. In september 2004 vond de zogeheten markttoets plaats. Drie partijen waren uitgenodigd: Provast, OM Vastgoed en Bouwfonds. Opdracht van de gemeente was: hoe kunnen we samen het plan van HKB het beste rendabel maken?
Projectleider
Ben Helmink was daar inmiddels nauw bij betrokken. Na diverse functies in het gemeentehuis te hebben vervuld, werd hij in 2000 projectleider Emmeloord-Centrum. Ben Helmink: ‘Provast had in 2004 het beste en meest realistische plan.
Dat bedrijf zette de ruimtelijke ordening ook het minst op z’n kop. Ook persoonlijk klikte het goed met de Provast-vertegenwoordigers, zoals Egbert van der Pol en Hans de Jong. Dat waren prettige en betrouwbare mensen, waar we goed mee konden samenwerken.’
Inmiddels hadden, namens de CVLN, Jeen Schirm, Hans Beekman en Jan de Munnik zich bij de gemeente gemeld. Hun luifels kregen de eerste verrottingsverschijnselen, het schilderwerk bladderde af, et cetera. Ben Helmink: ‘De ondernemers hadden haast. Zij wilden hun deel van de Lange Nering renoveren en wilden natuurlijk dat wij ons deel, de openbare ruimte, gingen opknappen.’
Urgentie
De gemeente ging daarin mee. Ben Helmink: ‘Wij zagen de urgentie ook wel en hebben de Lange Nering-West en Kettingplein uit het plan Emmeloord-Centrum gehaald. De gemeente heeft de openbare ruimte vernieuwd, op basis van een mooi ontwerp van architect Simon Sprietsma. De gemeente heeft daarin 1,8 miljoen euro geïnvesteerd (ex btw). De EU-subsidie en de grondverkoop aan de ondernemers is dan al verrekend. De gemeente nam daarmee een voorschot op de te verkopen grond van De Deel.’
Voor dat tot renovatie kon worden overgegaan, vonden er eerst nog twee grondsaneringen plaats. Grond was verontreinigd door twee oude stomerijen, Bor en Dubbelblank. De kosten daarvan bedroegen 125.000 euro. Die werden verhaald op de vervuilers.
Later werden ook Korte Achterzijde, Overtuinen, Lange Nering Oost en de Paardenmarkt opgeknapt. Terwijl het plan De Deel dus nooit werd uitgevoerd. Hoe kijkt Ben Helmink daarop terug? ‘Er was een enorme druk vanuit de samenleving om het plan De Deel niet uit te voeren. De lokale politiek was daar niet tegen bestand. Een minderheid van de ondernemers, met name Groep Sluiskes, heeft de planuitvoering verder vertraagd. Waarna de marktomstandigheden om winkelruimte op De Deel te gaan bouwen steeds verder verslechterden.’
Woonfunctie
Wat Ben Helmink, die in 2007 met pre-pensioen ging, erg jammer vindt, is dat de woonfunctie in de Lange Nering niet is hersteld. ‘Vroeger woonden vrijwel alle winkeleigenaren boven de winkel. Tien, vijftien jaar geleden hadden gemeente, Mercatus en vastgoedeigenaren de ambitie om die woonfunctie weer te herstellen. Goed voor de levendigheid, goed voor de veiligheid. Helaas is dit niet gelukt. De vastgoedeigenaren keken vooral naar het rendement van hun winkels en hadden te weinig belang bij het investeren in de woonruimten daarboven.’
Ook George Buijsrogge, vrijwilliger bij de Digitale Catalogus van Flevoland heeft, -uit interesse- het winkelbestand van de Lange Nering rond 1970 in kaart gebracht.
Hier onder zijn lijst. Met dank.
Eerdere zaak | straat nummer | Bewoner 1970 | Naam zaak | |
1e fase | ||||
2 | Batjes | |||
Verasdonck | 4 | Kreb P. | High Chaparral | |
Pick Pak,Centra Hafkamp | 6 | Mooiweer L. | Ten Hoor | |
| 8 | Breukel A.H.M. | Stoffenhuis Breukel | ||
Slagerij Westerhof | 10 | Harzevoort B. | Slagerij Harzevoort | |
| 1 | Geurtzen Herenconfectie | |||
| 3 | Geurtzen Herenconfectie | |||
| 5 | Geurtzen Herenconfectie | |||
7 | Sluiter W. | Sig Mag Sluiter | ||
9 | Vries W. de | De Vries Optiek | ||
11 | Tichelaar E. | Drogisterij Het Anker | ||
Gebr. De Vries | 13 | Slot J. | Warenhuis Slot | |
2e fase | ||||
| 12-a | Brouwer J. | Coop kruidenier/bakkerij | ||
| 12-b | Engberts G. | Coop kruidenier/bakkerij | ||
| 14 | Dijkstra K. | K.Dijkstra elektra, loodgieter | ||
Roorda | 16 | Odding T. | Odding groente en fruit | |
| 18 | Munnik J.G. de | Rijwielhandel De Munnik | ||
Drukkerij Hoekstra | 20 | Vegt B.H. | Rijwielhandel De Munnik | |
| 22 | Gnirrep K. | Elektra Amsterdam | ||
| 24 | Leersum A.H. | Kapsalon Held | ||
| 26 | Boomsma G. | Boomsma lederwaren | ||
| 28 | Bakkerij Prins | |||
| 30 | Lageveen J. | Slagerij Lageveen | ||
| 32 | Fritsma F. | Albert Heijn | ||
3e fase | 34 | Muis J. | Bata | |
| 36 | Gorter J | Jac Gorter juwelier | ||
| 38 | Klappe wv Boer C.M. de | De Boer stoffering | ||
| 40 | Adema H. | Jamin | ||
| 42 | Recourt wv G. de Lange | De Schoof | ||
| 44 | Slagerij de Jong | |||
| 46 | Lok U.K. | Ulko Lok | ||
| 48 | Heilema E.J. | ???? | ||
Dijkstra Groente | 50 | Dijkstra F.J. | Fokko Dijkstra | |
| 52 | t/m 74 | Kantoren | ||
oa Bedrijfsvoorlichting en | ||||
Landbouwschap | ||||
| 76 | Koops B. | Koops vishandel | ||
| 78 | Schirm D.F. | Schirm Herenmode | ||
| 80 | Waard de wv Buur R. | |||
| 82 | Dunnebier D. | Drogisterij Dunnebier | ||
| 84 | A.G. de Boer Meubels | |||
2e fase | 15 | Bruin A.C. | Schoenhandel de Bruin | |
Bekius | 17 | Dekker B. | Fa Dekker | |
| 19 | Boekhandel d’Ailly ? | |||
| 21-a | Kampen J.H. van | Slijterij Bekebrede | ||
Koopmans Mali huish. Art | 23 | Houwer K. | Houwer huish. Art | |
Koopmans Mali huish. Art | 25 | Houwer huish. Art | ||
| 27 | Koster G. | Nertera Bloemen | ||
| 29 | Breekveldt R. | Sporthuis Buur | ||
| 31 | Zijlema T. | Zijlema Textiel | ||
| 33 | Zijlema Textiel | |||
| 35 | Kolkman H.H A.M. | Bekius Radio | ||
| 37 | Stoop J.C. | Gilsing damesmode | ||
3e fase | 39 | De Luifel | ||
| 41 | De Luifel | |||
| 43 | Donkerbroeck F.A. | Fonop | ||
| 45 | Huurneman G. | De Gruyter | ||
| 47 | Stevens J. | Schoenhandel | ||
| 49 | Wensen J. van | Palthe ??? | ||
| 51 | Fraeijenhove C.A. van | Schoenhandel | ||
| 53 | Masseus J.H. | Modehuis Perfect | ||
| 55 | Boer K. de | Sig Magazijn de Boer | ||
| 57 | Koningsveld H.D. van | ????? | ||
| 59 | d’ailly M.E. | Boekhandel d’Ailly | ||
| 61 | Heuveling M. | Rijwiel en motoren Heuveling | ||
| 63 | Bierman J. | Drogisterij Bierman | ||
| 65 | Jong H. de | Warenhuis de Jong | ||
| 67 | Simons A.C. | Kleermaker Tank | ||
| 69 | Mak W.J. | Stomerij Dubbelblank | ||
| 86 | Centra Hafkamp | |||
4e fase | 88 | Marsman J.A. | Boekhandel Marsman | |
| 90 | Komen A. | Slijterij Komen | ||
| 92 | Majoor B.J. | Kapsalon Majoor | ||
| 96 | Nijensteen B.M. | Rijwielhandel Nijensteen | ||
| 98 | Korte G. | Stomerij Korte | ||
| 100 | Slot H. | Muziekhuis Slot | ||
| 106 | Lourens S. | Warenhuis Lourens | ||
| 108 | Werkman H. | Schilder Werkman | ||
| 110 | ||||
| 112 | ||||
| 114 | Jutten J.A. | Aldi | ||
| 116 | ||||
| 118 | ||||
| 120 | Vaart R. van der | Autoshop van der Vaart | ||
| 122 | ||||
| 124 | ||||
| 126 | Vries G. de | De Bottum |
Het gedeelte aan de Deel : Vanaf de Leeuwenkruising
- de Boerenleenbank,
- Bruinsma (Landbouwmachines),
- Foto Bonke,
- Busonderneming en reisbureau Bangma Cebuto,
- Amsterdamsebank,
- Apotheek neef,
- Juwelier Kervers
- en op de hoek een etalage van Batjes.
4e fase:
Koops
Uit De Noordoostpoder 1963
VISBEDRIJF
Sedert 1947 is reeds in de N.O.P. werkzaam als vishandelaar de heer B. Koops. In 1953 betrok hij een winkel aan de Zee asterstraat, en nu tien jaar later, heeft hij een hypermodern bedrijf annex automatiek aan de Lange Nering geopend. In het doelmatig ingedeelde pand vindt men een grote werkplaats, magazijnruimte, een koelcel, een diepvriescel (-20 gr.), een moderne bakkerij voor frites en vis, een prachtige winkel en voorts de automatiek.
In de winkel vallen op de bijzonder ge slaagde muurschilderingen, die op de visserij betrekking hebben. Zij hebben resp. tot onderwerp de haringvisserij, de kuil visserij, de moderne Noordzeevisserij. De fresco’s werden gemaakt door de Staphorster onderwijzer van Druten. In de bakkerij noemen wij tenslotte de moderne visbakinstallatie met dampzuiging en automatische beveiliging. Een specialistisch bedrijf, dat zeker in de Lange Nering beter in de behoefte zal kunnen voorzien dan in de Zeeasterstraat.