Lichtwachterswoning
Nadat Schokland op gezag van de overheid in 1859 ontruimd moest worden, bleven er een paar mensen op het eiland achter om zorg te dragen voor de haven en voor de vuurtorens.
De overheid was van plan ook deze zorg te laten vervallen, maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881) , oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer werd in 1901 in ‘Emmeloord’ op het noordelijk deel van het eiland een woning voor de lichtwachter gebouwd. Tien jaar later de misthoorn.
Samen staan de huisje op de rijksmonumentenlijst.
De lichtwachterswoning werd een fraai en solide woning en het mocht wat kosten.
De woning staat op maar liefst 67 heipalen van 8 meter lengte.
Mooie trapgevels, fraaie banden, bogen en een ondermetselde gietijzeren dakgoot.
Vier rechtgesloten, met luiken behangen vensters onder getoogde, met baksteenmozaïekjes ingevulde boogtrommels en aangesmeerde sluit- en aanzetstenen in de bogen, hardstenen onderdorpels. Samen met die ‘Friese geeltjes’ is het een sierlijke woning.
Ook de dakpan is het vermelden waard.
Er is gekozen voor de zgn. kruispan. (Bouletpan)
Kruispan komt van “gekruist” leggen, d.w.z. de volgende rij pannen wordt een halve pan verschoven.
De pannen werden gemaakt in Echt. Het wordt daarom ook wel de Echter pan genoemd.
In 1996 is het pand inwendig opnieuw gewijzigd en sindsdien functioneert het als vergaderruimte.
gedetailleerde info : link (pdf)
Harm Smit
Met een beetje lef en geluk dat het hekje open kan, is het aardig om even een kijkje in de tuin achter de woning te nemen.
Als je goed rondkijkt in de tuin van De Lichtwachter, zie je een grafsteen van Harm Smit en zijn vrouw. Harm Smit stamde uit een familie waarin de mannen drie generaties lang functies op Schokland hebben bekleed. Naast Rijkstelegraafkantoorhouder was Harm Smit tweede havenmeester en runde hij een winkeltje en klein postkantoor voor de vissers. Vanaf 1923 tot aan de inpoldering waren havenmeester Jan Spit en zijn vrouw en het gezin van Harm Smit de laatste bewoners van Oud Emmeloord.
Harm Smit, ‘de laatste koning van Emmeloord’ zoals hij door de vissers werd genoemd, verliet Emmeloord in 1939. Na zijn vertrek is hij er nooit meer geweest, hij wilde zich Schokland herinneren als eiland. Hij overleed in 1950 en vond met zijn vrouw zijn laatste rustplaats in Kampen. Toen hun graf in Kampen werd geruimd is de steen op verzoek van de nabestaanden in de tuin van de lichtwachterswoning geplaatst.
Zie ook de zeer gedetailleerde website over Harm Smit
In de tuin staat overigens nog een pareltje van een kunstwerk.
Het is een werk van Hans Blank die in 2008 geplaatst is.
Dit bronzen werk verbeeld een schipper, zijn vrouw en de knecht.
Gezamenlijk tillen zij het zware houten scheepsluik van hun binnenvaartschip.
De Koninklijke Schuttevaer wilde voor hun 160 jarig jubileum een kunstwerk plaatsen op de punt van Schokland.
Hans Blank had daarvoor twee ontwerpen aangeleverd.
De twee werken zijn aangekocht door het A.D. van Eckfonds.
Eén staat er dus hier op Schokland, achter de lichtwachterswoning.
De ander, horizon, komt u straks tegen op het museumterrein.