Paspartoe
De eerste RK kerk Emmeloord
De Sint Michaëlskerk te Emmeloord
Het kerkelijk leven in de Noordoostpolder kende een moeizame start. De polder was in 1942 drooggevallen en door de oorlogsomstandigheden waren de voorzieningen gebrekkig en de verbindingen slecht. Aanvankelijk werd er gekerkt in de kantines van de tientallen kampen die ten behoeve van de tijdelijke huisvesting van de duizenden polderwerkers waren gebouwd. Pas in 1944 kwam in Marknesse een eerste katholieke noodkerk tot stand, niet lang daarna gevolgd door een tweede in Emmeloord. Op 29 september 1945 werd in de polder de Heilige Michaëlparochie opgericht. De naam werd ontleend aan de parochie op Schokland die bij de ontruiming van het eiland in 1859 was opgeheven.
Houten noodkerk
In eerste instantie is deze noodkerk in gebruik geweest door de R.K. geloofsgemeenschap. Toen echter in 1951 de R.K. kerk aan de Noordzijde (Paspartoe) gereed kwam, nam op 26 april 1951 de Christelijke Gereformeerde gemeenschap de noodkerk in gebruik. 2 maanden later werd het gebouw als kleuterschool in gebruik genomen.
In 1949 werd besloten om voor ƒ 124.000,- in Emmeloord een parochiehuis te bouwen, dat voorlopig als kerkgebouw dienst kon doen en aan 450 kerkgangers plaats zou bieden. Het parochiehuis, een ontwerp van ir J.H. Froger (1920-1976), hoogleraar Bouwkunde aan de Technische Hogeschool te Delft, werd in 1951 in gebruik genomen. Al een jaar na de ingebruikname bleek het gebouw te klein te zijn. In 1953 werd in het centrum van Emmeloord grond aangekocht voor de bouw van een ‘echte’ kerk, de Sint Michaëlskerk. De kerk zou plaats bieden aan achthonderd personen, uit te breiden met tweehonderd plaatsen in de zijbeuken. In 1955 werd begonnen met de bouw van de kerk. Evenals bij de andere kerken in de Noordoostpolder werd de helft van de bouw- en inrichtingskosten gefinancierd door de Directie van de Wieringermeer, de dienst die verantwoordelijk was voor de ontginning en inrichting van de Noordoostpolder, en de andere helft werd door de parochianen zelf betaald.
ANDRÉ VAN HOLK (Steunpunt Archeologie en Jonge Monumenten Flevoland) en
HENK PRUNTEL (Nieuw Land Erfgoedcentrum)
2004 Paspartoe gered
In 1951 wordt aan de Noordzijde het eerste stenen kerkgebouw (400 plaatsen), het latere parochiehuis, ingewijd. Later is de bestemming van het parochiehuis gewijzigd in een onderkomen voor Paspartoe, centrum voor sociaal-cultureel werk, waarna het in 2004 verkocht is. De huizen aan de Van Diggelenstraat vormden de eerste pastorie.
In de vroege jaren van de polder was het pionieren en creatief omgaan met de gebouwen. Zo is deze kerk van 1960 tot 1964 ook gebruikt als landbouwhuishoudschool. In de sacristie was het theorielokaal. Ook een leeszaal en jeugdverenigingen zijn er ondergebracht.
In het nieuws 16 december 2004: De familie Crebas uit Emmeloord, de vorige eigenaar van de internetsite Marktplaats.nl, heeft het pand van het sociaal-cultureel werk Paspartoe in Emmeloord gekocht. De katholieke kerk, die het pand wilde verkopen, verkocht Paspartoe eerst aan de gemeente en die verkocht het door aan Crebas. Crebas verhuurt het nu weer aan Paspartoe. Zo wordt voorkomen dat het sociaal-cultureel werk in Noordoostpolder zonder huisvesting zit. Martkplaats.nl is onlangs voor tientallen miljoenen verkocht aan het Amerikaanse eBay. Robin Crebas heeft het pand gekocht uit “maatschappelijke overwegingen”. Het pand kost bijna 1 miljoen euro.
6 december 2008 Triade heeft zijn oog laten vallen op het gebouw van Paspartoe. Triade heeft een optie op een voorlopig koopcontract met Lavendel bv van de familie Crébas. Het wachten is nog op toestemming van het zorgkantoor en de gemeente. Directeur van Triade houdt daarom nog een slag om de arm. “Het pand van Paspartoe is hartstikke mooi. Het is een van de weinige traditionele gebouwen in Emmeloord.
In de media:
Paspartoe binnenkort tegen de vlakte
Omroep Flevoland • Donderdag 27 januari 2022
Als herinnering aan gebouw Paspartoe in Emmeloord is donderdagmiddag een steen uitgehakt en overhandigd aan een katholieke pastoor. De eerste stenen kerk van Emmeloord gaat tegen de vlakte en maakt plaats voor nieuwbouw. Triade Vitree realiseert op die plek 40 appartementen voor volwassenen met een verstandelijke beperking.
Het pand is ernstig verouderd en in technisch zeer slechte staat. Volgens Triade past het ontwerp van het nieuwe pand in de architectuur van de Delftse school en bij het karakter van Emmeloord.
De steen is uitgehakt door de toekomstige bewoners. Zij hebben volgens Petra Hartog van Triade Vitree heel veel zin in de verhuizing. Ze heeft aan de bewoners ook gevraagd wat ze willen voor het pand. ”De één had zoiets ik wil een zwembad onder mijn woning of ik wil een sauna erbij en een ander zei ik wil een mooi aquarium meenemen. Dus we hebben daar tijd voor genomen en ze staan eigenlijk nu wel te trappelen om hun koffertje te pakken en nieuwe meubeltjes te pakken.”
De sleuteloverdracht staat gepland voor april 2023.
De historie:
Het gebouw werd in 1951 voor het eerst in gebruik genomen door de katholieke kerk en later gebruikt als parochiehuis. Later is de bestemming gewijzigd voor een onderkomen voor Paspartoe. In 2004 verkocht Paspartoe het aan de familie Crebas uit Emmeloord. De familie verhuurde het gebouw weer aan Paspartoe, om te voorkomen dat het sociaal-cultureel werk in Noordoostpolder zonder huisvesting zou zitten. Bob Crebas is de voormalige eigenaar van Marktplaats. In 2008 werd het pand verkocht aan Triade. De kerk was niet de eerste in Emmeloord. Direct na de inpoldering werd gebruik gemaakt van houten gebouwen die als noodkerk dienden.
Triade heeft vergevorderde plannen om op de plek van het pand uit 1951 een gebouw van vier verdiepingen te realiseren met daarin woningen voor 40 mensen met een beperking. Op elke verdieping komt een gezamenlijke huiskamer en er is een gezamenlijke tuin met buitenterras gepland.
Eerste steen
Ontwerptekening van architect Froger