Stedenband Mizumaki
Begin 1990 ging de heer Winkler uit de Noordoostpolder naar Japan om daar zijn oorlogsverleden te “verwerken”.
Uit dit bezoek zijn contacten ontstaan en is in Mizumaki een Vereniging ter bevordering van Vrede en Cultuur opgericht.
Hij richtte tevens de Stichting Ex-krijgsgevangenen Japan-Nederland (Stichting EKJN) op.
Aangezien de Japanse regering het nut van de Stichting EKJN inzag, heeft het haar volledige steun toegezegd via de Japanse ambassade in Den Haag. Zodoende heeft de Japanse ambassade op 28 september 1995 een delegatie van de gemeente Noordoostpolder uitgenodigd voor een lunchbijeenkomst.
Op 27 oktober 1995 is een gemeentelijke delegatie naar Japan gereisd met de Stichting EKJN.
Vanuit deze initiatieven in de stedenband met Mizumaki in Japan vormgegeven.
De samenwerking heeft de volgende invulling gekregen:
• Jaarlijkse uitwisseling van scholen tussen Noordoostpolder en Mizumaki
• Bestuurlijke ondersteuning aan de verenigingen die de vrede en cultuur bevorderen.
Na 2000 is de steun van de gemeente voortgezet in privaat verband, de Stichting Vrienden van Japan.
De gemeente ondersteunde de uitwisseling van scholieren met ontvangsten en faciliteiten en een jaarlijkse subsidie.
In 2020 heeft de Stichting zijn activiteiten gestopt.
Dolf Winkler
Over Dolf Winkler
„Atoombom, niet goed”, zei de Japanse kampwacht
Ex-krijgsgevangene Dolf Winkler (88) overleefde in Thailand de Birma-spoorlijn en in Japan de beruchte kolenmijnen. Zijn dagboek, dat hij na de Bevrijding voltooide, verloor hij later uit het oog. Toen zijn vrouw het bijna vijftig jaar later bij toeval terugvond, besloot hij het alsnog uit te geven. „Het blijft een authentiek getuigenis, maar van de haat- en wraakgevoelens die erin doorklinken, ben ik bevrijd.”
„Plotseling zwaaide de deur van mijn kamer open. „Waar is je dagboek?” schreeuwde de Jap. Ontkennen had geen zin; ik moest mijn aantekeningen inleveren. Alleen de blaadjes die ik onder mijn tatami (matje) bewaard had, zijn gered.”
Toen de Nederlandse krijgsgevangene en dwangarbeider in de oorlog gedwongen werd zijn ooggetuigenverslag af te staan aan de Japanse inspectie, dreigde alles in de vergetelheid te raken. Zijn beschrijving van de slag bij Kalidjati, zijn herinneringen aan het kamp des doods in Thailand, Rintin, en zijn bevrijding uit de Japanse kolenmijn in Mizumaki.
Daarom besloot Winkler onmiddellijk na de Bevrijding alles opnieuw op te schrijven. „Ik was in Manilla beland, waar ik me vrijwillig beschikbaar stelde voor het registreren van ex-krijgsgevangenen en vluchtelingen. In de tijd die ik overhield, heb ik mijn kampverleden opnieuw samengevat.”
KNIL-militair Winkler werd kort na het uitbreken van de oorlog gevangengenomen in Buitenzorg in Nederlands-Indië. „Verraden door de lokale bevolking”, verzucht hij, „omdat onze commandant ondanks onze waarschuwingen een deel van een mohammedaans gebedshuisje had ingericht als magazijn.”
In opdracht van de Japanse krijgsmacht werd Winkler belast met het begraven van doden. Tijdens die werkzaamheden stuitte hij op een massagraf. „Bij Tjiaterstelling lagen 72 geëxecuteerde militairen. Achteraf bleek het een sectie te zijn van het vijfde bataljon infanterie uit Semarang.” De moordpartij kwam aan het licht toen twee doodgewaande militairen van dit bataljon elkaar na de oorlog dankzij Winklers speurwerk weer terugvonden. „Toen is ook vastgesteld dat het kader van dit bataljon er voor de executie als een haas vandoor is gegaan.”
Later belandde Winkler in de kampen Kingsajok en Rintin in Thailand, als dwangarbeider voor de beruchte Birma-spoorlijn. „Je sleepte je van de ene dag naar de andere. Ik zie die stakker nog voor me die op zijn sterfbed een kinderbroekje vasthield en zei: Tijdens hun laatste bezoek gaf mijn vrouw mij dit broekje van mijn dochtertje omdat het nat was geworden. De volgende dag zouden ze het schoongewassen en al weer meenemen, maar ik heb ze nooit meer gezien.”
Goede herinneringen bewaart Winkler aan de kamparts Van der Meulen. „Hij begon maden te telen, met het doel ze de tropenzweren van de kamparbeiders te laten schoonvreten. Van in stukken gezaagde stammen van pisangbomen maakte hij verband.”
Winkler maakte de Bevrijding mee in de kolenmijnen van Mizumaki in Japan, een land dat hij na de oorlog nog 26 keer bezocht en waar hij een herdenkingsmonument bouwde. „De Japanse kampwachten herhaalden voortdurend: „Atomo djoto-nei: atoombom, niet goed.” Pas later begrepen we wat ze ermee bedoelden.”
Zijn na de Bevrijding voltooide dagboek raakte in de vergetelheid, totdat zijn vrouw het in 2003 ontdekte. „Op haar aanraden heb ik het uitgegeven, want het blijft een authentiek getuigenis”, zegt hij. Eén ding is er echter veranderd, zo merkt de lezer ook uit het woord vooraf: „Van de haat- en wraakgevoelens die er nog in doorklinken, ben ik geheel bevrijd.”
10-08-2005 11:16 | Jakko Gunst uit het Reformatorisch Dagblad
Dolf Winkler
…bevrijd van haat…
Op 22 maart 2009 overleed Dolf, geboren op 8 april 1917, na een korte maar heftige ziekte, op 91-jarige leeftijd. ‘Hij laat een blijvende leegte achter’ schreven zijn vrouw, dochter en kleinkinderen op de rouwkaart. De JIN-leden betreuren zijn verlies, in het bijzonder die leden die hem sedert de jaren 1993-1994-1995 goed hebben leren kennen. Velen hebben hem op de jaarlijkse JIN-relatiedag ontmoet. Hij en zijn vrouw Carry waren daar tot in 2008 trouwe en zeer gewaardeerde gasten. Voor de Japans-Indische nakomelingen en voor de vereniging JIN had Dolf een bijzondere betekenis zoals hierna wordt toegelicht.
Dolf Winkler en Van Agt die als gezant van de EU in Japan in 1995
Het kruismonument
Veertig jaar nadien verdween de mijn en vergaten de mensen deze tragische geschiedenis. Maar een bezoek van Dolf Winkler in juni 1985, die hier als Nederlandse krijgsgevangene in de mijn had gewerkt herinnerde ons aan deze episode van de geschiedenis in Mizumaki.
Herdenking aan Dolf Winkler en Hiroshi Kurokawa.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bestond in Mizumaki het krijgsgevangenkamp 6.
Aan het eind van de oorlog en de bereiding, zijn de overlevende krijgsgevangenen naar hun eigen land teruggekeerd. Maar 40 jaar daarna, in juli 1985, kwam voormalig Nederlands krijgsgevangene Dolf Winkler naar Mizumaki, om dat krijgsgevangenkamp weer te zien.
Een ander deel van zijn bezoek was, om dhr. Minoru Tamura op te zoeken, een kampbewaker die de krijgsgevangenen humaan behandelde terwijl zij als dwangarbeideers in de Nittaan-Takamatsu kolenmijn werkten.
De twee mannen konden elkaar weer ontmoeten in de stad Tamano., Okayama prefectuur.
Dolf Winkler richtte daarna het huidige monument op, met hulp van dhr. Hiroshi Kurokawa vanuit Japan, ter herdenking van de in de oorlog omgekomen Nederlandse krijgsgevangenen.
Vanaf 1988 begonnen Dolf Winkler en andere voormalig krijgsgevangen en hun nabestaanden jaarlijks Mizumaki te bezoeken. Hierdoor konden de voormalig krijgsgevangenen en de inwoners van Mizumaki, eens vijanden in de oorlogstijd, verzoening en vriendschap met elkaar opbouwen.
Dhr. Hiroshi Kurokawa was zelf een tweede-generatie kolenmijnwerker.
Om een brug van vrede en vriendschap tussen Japan en Nederland op te bouwen heeft hij een vrijwillige organistaie opgericht, het Comitee tot het bevorderen van Vrede en Cultuur. De uitwisselingen door de activiteiten van Dolf Winkler en dhr. Kurokawa leidden tot een studentenuitwisselingsprogramma tussen Mizumaki en Nederland.
Dolf Winkler en dhr. Hiroshi Kurokawa zijn beiden in 2009 overleden, maar hun acties om vriendschap en vrede te bevorderen tussen Nederland en Japan zijn enorm. Om hun wensen voor vrede en vriendschap verder over te nemen, gedenken wij hen hier bij het Kruismonument met twee bomen, waaronder hun as uitgestrooid is en voor altijd ligt.
De eikenboom rechts is ter herdenking aan dhr. Dolf Winkler, en de sasanquaboom links aan dhr. Hiroshi Kurokawa.
ONTSTAAN VAN HET KRUISMONUMENT
Dit monument werd opgericht als aandenken aan de buitenlanders die door het Japanse leger gedurende de Tweede Wereldoorlog werden gevangen genomen en hier stierven zonder in de gelegenheid te zijn geweest naar hun vaderland terug te keren.
Buitenlanders die in 1943 gevangen werden genomen (het 18e jaar van Showa) werden naar Japan vervoerd en gedwongen tewerkgesteld op verschillende plaatsen, ook in de kolenmijnen.
Eveneens in Mizumaki, 70 Amerikanen, 250 Britten en 800 Nederlandse gevangenen werden naar 4 locaties in de Takamantsu kolenmijnen gezonden.
Het waren hoofdzakelijk militairen van de Geallieerden in Indonesië en Singapore.
Er werd een kamp vlak bij een briketten-fabriek van de Tokomatsu kolenmijnen in Koga Ward gebouwd en de gevangenen werden gedwongen om in de mijnen te werken. Velen overleden daar zonder hun thuisland te hebben weergezien, door ontberingen in de kolenmijnen of ten gevolge van honger en het harde gevangenisregime. Anderen door straffen ten gevolge van ontsnappingspogingen om aan het ondragelijke kampleven te ontkomen.
Na de capitulatie van Japan had de Nihon Kolenmijn, die was belast met de registratie van de krijgsgevangenen moeite met een verklaring van de doodsoorzaak en bouwde men in de haast dit monument voor de komst van de onderzoeks-officier naar oorlogsmisdaden.
Veertig jaar nadien verdween de mijn en vergaten de mensen deze tragische geschiedenis. Maar een bezoek van Dolf Winkler in juni 1985, die hier als Nederlandse krijgsgevangene in de mijn had gewerkt herinnerde ons aan deze episode van de geschiedenis in Mizumaki.
We zullen dit kruismonument in de toekomst onderhouden als een teken van onze eeuwigdurende wens voor vrede en nooit-meer oorlog.
1 april 1986 Mizumaki
De beide kanten van het kruismonument zijn uitgebreid zodat aan de reeds bestaande 53 namen van Nederlandse krijgsgevangenen die in het krijgsgevangenkamp Mizumaki stierven de namen van 818 Nederlandse krijgsgevangenen die in geheel Japan omkwamen konden worden toegevoegd.
17 oktober 1989
Ter nagedachtenis van de herdenking van 400 jaar Nederlandse-Japanse betrekkingen is het kruismonument gerenoveerd en nieuwe in Nederland vervaardigde naamplaten waarop de namen van 871 in Japan omgekomen Nederlandse krijgsgevangen werden aangebracht ter vervanging van de oude naamplaten.
30 juni 2000 Mizumaki
Onderstaande informatie komt van de website www.wereldoorlog2.com (link)
Naamplaten
| FUKUOKA NO 6 BRANCH CAMP. TAKAMATSU COAL MINE MIZUMAKI | ||
| 1 | Arnes Theodoor | bacillaire dysenterie |
| 2 | Aijkens, Jacobus | acute ontsteking v.d. dikke darm |
| 3 | Bakker , Flip | longontsteking |
| 4 | Barend ,George Frans Johan | acute ontsteking v.d. dikke darm |
| 5 | Beer, Johan Alphons | gebroken nek verdrukking v.h.lichaam |
| 6 | Belle, Edward Christiaan | bacillaire dysenterie |
| 7 | Benschop, Petrus Martinus | bacillaire dysenterie |
| 8 | Bierman, Christiaan | bacillaire dysenterie |
| 9 | Bomhoff, Jan | bacillaire dysenterie |
| 10 | Borman, Hendrikus, Petrus, Maria | acute ontsteking v.d. dikke darm |
| 11 | Bossink, Theodorus Johannes | longontsteking rechts |
| 12 | Bouma, Jan Leendert | acute ontsteking v.d. dikke darm |
| 13 | Bouma, Lambertus, Wiebe | ? |
| 14 | Brakel van Everardus, Johannes, Franciscus | acute ontsteking a.d. dikke darm |
| 15 | D’Hont, Willem | acute longontsteking |
| 16 | Doorn van Jan | acute ontsteking v.d.dikke darm |
| 17 | Engelenberg, Cornelis Andries | kroep/longontsteking rechts |
| 18 | Frankhuisen, Gerrit Johannes | acute longontsteking |
| 19 | Gabler, Otto Karel, Frits | bacillaire dysenterie |
| 20 | Gent van Emile, Martinus | bacillaire dysenterie |
| 21 | Geuze, Jan | ? |
| 22 | Goossens, Emile, Johan, August | bacillaire dysenterie |
| 23 | Haag, Bernard, Frederik | bacillaire dysenterie |
| 24 | Hecking Colenbrander van Maarten Abraham | acute longontsteking |
| 25 | Heek van Lodewijk, Gerrit,Anthonie | bacillaire dysenterie |
| 26 | K*l****, E.G.A. | schedelbasis fractuur |
| 27 | Knoppien, Harm, Barend, Eppo | acute longontsteking |
| 28 | Kook, Wilhelmus, Josephus | longtuberculose |
| 29 | Kohler, Edward, Jozef | door geweld veroorzaakt etterige ontsteking v.d. rechter heup |
| 30 | Kolster, Johannes, Emile | acute ontsteking v.d. dikke darm |
| 31 | Korevaart, Maarten | malaria |
| 32 | Koster, Frederik | acute longontsteking |
| 33 | Lammerding, Theodorus, Frederik | hart stilstand |
| 34 | Lannoy de Willem Frederik | bacillaire dysenterie |
| 35 | Ligten van Albert Marie | acute longontsteking |
| 36 | Loor de Jan Hendrik | kroep/longontsteking |
| 37 | Luitjes, Aart | acute darmontsteking |
| 38 | Maronier, Frans, Maurits | bacillaire dysenterie |
| 39 | Merling Meijer, Herman | bacillaire dysenterie |
| 40 | Mulder, Johan , Pieter | bacillaire dysenterie |
| 41 | Ost, Edwin, Wilhelm, Benjamin | bacillaire dysenterie |
| 42 | Otterspoor, Johannes, Theodorus | bacillaire dysenterie |
| 43 | Palmar, Antonie, Christiaan | ? |
| 44 | Poulisse, Jan | kroep/longontsteking |
| 45 | Rond, Christiaan | kroep/longontsteking |
| 46 | Rood de Evert,Frederik | gebroken ruggegraat |
| 47 | Rooymans, Gerardus | acute ontsteking v.d.dikke darm |
| 48 | Salomon, Albert,Hendrik Arie | bacillaire dysenterie |
| 49 | Sarton, Joseph, Antonius, Hendrikus,Hubertus | bacillaire dysenterie |
| 50 | Scheffelaar, Anton,Cornelis, Johannes | bacillaire dysenterie |
| 51 | Scherpenisse, Adriaan, Leendert | acute longontsteking |
| 52 | Sitteren van Ferdinand, Josephus,Daniël | bacillaire dysenterie |
| 53 | Sprenkels, Aloysius,Arnoldus,Johannes | kroep/longontsteking |
| 54 | Stok, Willem,Hendrik | bacillaire dysenterie |
| 55 | Streiff, Gustaaf, Karel | acute longontsteking |
| 56 | Swensen, Frits | bacillaire dysenterie |
| 57 | Tijn van Jacques | hersenbloeding |
| 58 | Vredevoogd, Albert,Johan | bacillaire dysenterie |
| 59 | Winter de Pieter, Johannes | bacillaire dysenterie |
| 60 | Wit de Evert | bloedverlies door borstverwonding |
Replica
van De Poldertoren in Mizumaki – Japan
Als waardering voor de relatie heeft de gemeente Mizumaki een replica van de poldertoren gebouwd.
In Mizumaki doet deze toren dienst als liftschacht die toegang geeft tot de openbare bibliotheek.
