Metselverbanden
Verschillende metselverbanden oudste straten.
Je loopt er zo vaak doorheen, maar blijkbaar met de ogen dicht.
Het is mij opgevallen dat de oudste straten van Emmeloord ieder zijn eigen metselverband heeft.
- Rietstraat : klezoren verband.
- Zeeasterstraat : staand verband
- Meldestraat: halfsteensverband
- Espelerlaan: klezorenverband
Zelfs het vlechtwerk (de schuine strek) op de zijkant van een woning volgt het gekozen metselverband. En natuurlijk ook de schuurtjes.
De gebouwen rond het Harmen Visserplein:
- bibliotheek: kettingverband
- politiebureau: Vlaams verband
De woningen aan de Weststraat (Zeebiesstraat) zijn in 1943/1944 gebouwd en behoren NIET tot hetzelfde type als de Rietsstraat. De gevels zijn hoger opgetrokken met een prachtige rij in keperverband.
Rietstraat
De oudste straat (1943) van Emmeloord is de Rietstraat.
Door gebrek aan geld en materiaal moest efficiënt gebouwd worden.
Toch kenmerkt de gekozen architectuurstijl van De Delftse school fraaie metselwerk fraseringen.
De keuze voor klezoren was een goed compromis. Het steen-afval is minimaal.
Ook ‘de schuine strek’ op de zijkant van de woning is gedaan in klezorenverband.
Zeeasterstraat
De tweede straat was de Zeeasterstraat. We waren een jaar verder. De schaarste was nog steeds groot, maar men durfde zicht iets meer te permitteren. Gevels iets hoger opgemetseld en een ‘Staand verband’. Iets meer steen-afval maar bijzonder fraai.
En ook het vlechtwerk op de zijkant van de woning is uitgevoerd in dit staandverband.
De Meldestraat
in halfsteens verband. Geen vlechtwerk.
Espelerlaan
Deze woningen hebben duidelijk meer allure, al is het metselwerk strak en eenvoudig.
De gebouwen op het Harmen Visserplein, grenzend aan de Riet- en Zeeasterstraat zetten de trend door. Typerend voor de Delftse school. Fraaie metselverbanden. Vlaams verband en kettingverband.
Schuurtjes
De schuurtjes behorend bij de woning zijn opgetrokken met hetzelfde metselverband als de woning.
Dat geeft soms een grappig effect. Hier twee schuurtjes naast elkaar.
Het linker schuurtje hoort bij de hoekwoning van de Zeeasterstraat. Het rechterschuurtje is van de woning aan de Espelerlaan. En dus twee soorten metselverband.
Toch kunnen we stellen dat na dit oudste stratenkwartet het klezorenverband toch het meest gangbaar werd in de Noordoostpolder.
Delftse School
In de tijd dat de Noordoostpolder ‘opgemetseld’ werd, is gekozen voor een traditionalistische en wat saaie architectuurstijl.
Het huis voor een arbeider moest een eenvoudig bakstenen huis met dakpannen worden.
Maar met dat stenen stapelen kon je wel wat leuks doen.
De Delftse School gaf die ruimte.
En metselaars zijn ware kunstenaars.
Even terug naar onze jeugd
We weten allemaal hoe je met legosteentjes een stevige muur moet bouwen.
De stenen moeten elkaar overlappen.
Halfsteens metselverband
Dit meest-voorkomende voorbeeld heet in de bouw een halfsteens metselverband.
De volledige ‘strekken’ van de steen worden gebruikt. De verticale voegen verspringen telkens met de helft van de baksteenlengte.
Dat kan creatiever. Zolang het maar een stevige constructie blijft natuurlijk.
Vroeger was het metselwerk belangrijk voor de stevigheid van het huis.
Tegenwoordig heeft dit metselwerk zijn constructieve functie verloren. Het heeft nu meer een esthetische functie.
