Het wakend oog
Het oudste gebouw van Urk, het Wakend Oog, werd in 1736 gebouwd als pastorie voor de dominee. Deze voormalig pastorie heeft lange tijd als lichtbaken voor de Urker vissers gefunctioneerd; de twee ovale ramen, waar ‘s avonds licht, d.m.v. kaarsen, door naar buiten scheen, leken vanaf zee net twee ogen.
Het Wakend Oog, het oudste pand van Urk, dat in de volksmond Het Wakend Oog genoemd werd in 1736 gebouwd als pastorie voor de Hervormde dominee. Dusver bewoonde de toenmalige dominee, Ds. Weerman een ander huisje dat door de golven werd bedreigd en werd weggespoeld. In 1736 zo vermeld de geschiedenisschrijver Dhr. C. de Vries: werd er een pastorie “van nieuws opgetimmert”. Het huis was een zeer eenvoudig gebouw met twee schoorstenen. De WC was buitenshuis, maar de zolder kreeg tenminste licht door een glasraam. Bovendien had het huis twee kleine ronde raampjes beneden naar de zeezijde. De dominee had de gewoonte twee lampjes te branden achter deze ramen. Het leken twee ogen. De schepen die vanuit het Noorden naar het eiland toe zeilden, noemden het huis daarom: Het Wakend Oog.
In de voorgevel, naar de kerkkant, was een steen ingemetseld met dit inschrift:
EN BURGEMEESTEREN
HENDRIK CLAASSEN
JELLE MEINDERSZ
WILLEM PIETERSZ
ALBERT PIETSZ
ANNO
De steen is meerdere malen verplaatst, doordat aan weerszijden huizen werden gebouwd en verbouwd maar prijkt uiteindelijk langs de straatzijde in het pand.
bron: www.marijoost.nl/geschiedenis-urk en www.touristinfourk.nl
Niet het Kerkje aan de Zee is het oudste gebouw op Urk, maar deze vroegere pastorie herbouwd in 1736.
In de volksmond heet dit gebouw ‘Het Wakend Oog’ De pastorie had in de noordgevel twee ovale raampjes, waardoor de herder en leraar kon uitzien over het werkterrein van zijn schapen: de Zuiderzee. Het verhaal gaat dat s nachts in deze raampjes kaarsen werden gebrand om passerende zeelieden te waarschuwen tegen de nabije droogte ‘De Vormt’.
Urk had echter al sinds 1617 een vuurboet, door de stad Amsterdam op het eiland geplaatst. op luttele afstand van de pastorie.
Wel is waarschijnlijk dat de predikant die uitzicht had over het lage land van Urk, bij stormtij en hoogwater de stormklok kon luiden in het nabijgelegen kerkgebouw.
In de jaren zeventig was er een restaurant
in her genius. De eigenares was Marij Òost. Ik ben in 1978 geemigreerd naar Canada. Vele goede herinneringen aan de tijd dat ik het restaurant bericht.
Klopt het dat er vanaf 1867 een Joodse weduwe Carolina Slager-Cohen (Oldenzaal 1835) met haar twee jonge kinderen in ‘Het wakend oog’ heeft gewoond? Misschien was zij huishoudster of dienster bij de dominee.
Haar man Noach Slager (Kampen 1830) was een jaar eerder overleden.
Ik werk aan een boek over de Joodse inwoners van Velsen. De weduwe komt in 1897 met haar zoon die op Urks getrouwd is met de Urkse Jannetje Ruiten naar IJmuiden.
Na uitzoeken van mijn stamboom blijkt dat Dominee Weerman een van mijn voorvaderen is. IK heb laatst gekeken op Urk en is wel heel apart om daar te zijn.
Wat leuk meneer de vries.
Ik koester zelf ook dierbare herrinneringen aan die tijd.
Ik woon nu zelf in Het Wakend Oog.
De hartelijke groeten vanaf Urk..