In Creil staat de 6e van de 11 geplande hervormde kerken in de NOP.
De eerst aanzet daartoe werd op 20 mei 1954 gegeven. Dit was een historische dag, want toen werd Creil een nieuwe wijkgemeente van de Hervormde Kerk in de Noordoostpolder.

Zie verder ook https://emmeloord.info/figurenomloop/

In het begin werd bij de familie Boekhoudt aan de Noorderringweg in de koestal gekerkt. De eerste eredienst werd op 20 juni geleid door ds. K. Beks uit Bant.
Later, vanaf 10 oktober, werden de diensten in de “School met de Bijbel” aan de Bisschopstraat gehouden en vanaf 1957 tot de opening van de eigen kerk in de gereformeerde kerk aan de Galamalaan.
Op 8 mei 1955 werd de eerste kerkenraad geïnstalleerd.

De kerk
Architect Schaling uit Amsterdam kreeg de opdracht om een exterieurschets te maken van een kerk met 300, een kerkenraadskamer met 15, een catechisatielokaal met 30 en een boven- verdieping met 80 zitplaatsen en een pastorie.
Het geheel werd begroot op fl. 345.000,00. Aannemer werd K. Ooms en hij startte de werkzaamheden op 4 mei 1956. Sofia Massink, dochtertje van ouderling-kerkvoogd Massink, mocht de eerste steen leggen op 9 juli.
In verband met een misverstand zijn de binnenmuren van de kerk in wildverband tot op steigerhoogte opgetrokken en na het leggen van een rollaag werd overgegaan tot het metselen “van een eenvoudig sierlijk verband”.
De kerk werd op 20 mei 1958 in gebruik genomen.
De toren
Op 28 februari 1957 werd het hoogste punt van de toren bereikt. De klok werd er op 12 maart in gehangen.
De klok
De klok is in 1956 gegoten door W.J. Koek van de Firma Gebr. Van Bergen uit Midwolda. Zij draagt de inscriptie: “LAND, LAND, LAND, HOOR DES HEREN WOORD.”
De ramen
De twee glas-in-lood ramen beelden uit: Goede Vrijdag, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren.
Het doopvont
Het doopvont stelt de omgekeerde, afgeknotte toren voor.
Het orgel
Het orgel is een twee-klaviers pijporgel met pedaal. Het werd in 1951 door Willem van Leeuwen gebouwd voor “De Hoeksteen” in Emmeloord, maar omdat het daarvoor te klein bleek werd het in Creil geplaatst.
Wijkgemeente
Op 23 april 1956 werd vicaris A.J. v.d. Linden benoemd als opvolger van vicaris H.B. Oosthoek.
In 1957 ontstond er door het samengaan met hervormd Espel een nieuwe wijkgemeente Creil-Espel. Vicaris Van der Linden werd op 19 januari 1958 als eerste predikant bevestigd.
Predikanten Hervormde Kerk
A.J. v.d Linden 1958 – 1966
F. de Jonge 1967 – 1971
J.J. Brijker 1972 – 1976
GEREFORMEERDE KERK
Tijdens kamp Rutten werd er met Rutten samengewerkt. Later werd er in de “School met de Bijbel” kerk gehouden.
De kerk
Toen de Nieuw-Jeruzalemkerk in Emmeloord klaar was, kon Creil dit houten gebouw (een geschenk uit Zweden) overnemen. Dit als pleister op de wonde, omdat de al vergevorderde plannen tot het bouwen van een eigen kerk van hogerhand waren afgewezen.
De firma Loosman sr. heeft het kerkje weer opgebouwd, op de plaats waar nu De Binkel staat.
Het gebouw heeft dienst gedaan tot 1 januari 1968.
Daarna werd de hervormde kerk voor de samenkomsten gehuurd.
Op 2 mei 1957 werd de eerste predikant voor Creil-Espel ds. B. Oosterhoff bevestigd.
Predikanten Gereformeerde Kerk
B. Oosterhoff 1957 – 1964
P. van Dijk 1964 – 1968
P.J. Rozendal 1969 – 1970
S.T. Bakker 1971 – 1974
SAMEN OP WEG
De eerste contacten voor samengaan van hervormd en gereformeerd Creil en Espel werden op 25 november 1975 gelegd. Eind 1976 werd er een samenwerkingsverband aangegaan. Samen-op Weg gemeente Creil-Espel ontstaat.
Sinds 1 januari 1977 werden er alleen nog gezamenlijk diensten gehouden.
Op 23 oktober 1977 werd ds. C.W. Oppelaar bevestigd als predikant van de SOW-gemeente Creil-Espel.
Sinds 1 januari 1988 is Creil-Espel een zelfstandige gemeente, na het wegvallen van de wijkgemeente NOP.
Predikanten Samen-op-Weg gemeente
C.W. Oppelaar 1977 – 1983
D.J. Ras 1984 – 1990
W. Kok 1992 – 2018
Nieuwbouw en restauratie
De grote vergaderzaal en de keuken zijn op de bovenverdieping gesitueerd. Dat blijkt in de loop van de tijd een groot struikelblok voor de gebruikers. Eind jaren 90 worden plannen gemaakt voor nieuwbouw en verbouw op de begane grond. Na jarenlang onderhandelen met de gemeente NOP worden in 2003 de plannen goedgekeurd.
In oktober 2003 start de firma Bosma de bouw van een nieuwe consistoriekamer en een vergaderzaal voor 100 personen, alles in casco. De afwerking en de verbouw van de oude consistoriekamer tot een nieuwe keuken, vindt plaats met behulp van veel vrijwilligers.
In september 2004 wordt het nieuwe gedeelte feestelijk in gebruik genomen.
13 januari 2005 brandt de top van de toren uit. Het dak, de wijzerplaten en de haan gaan verloren in de brand, de toren zelf en het hangwerk van de luidklok lopen flinke schade op. Tegelijkertijd met het herstel van de toren wordt de buitenkant van de kerk en de bijgebouwen onder handen genomen. Alle ramen worden vernieuwd en de muren worden gevoegd. Als afsluiting van alle werkzaamheden wordt op 30 juni 2005 de haan weer op de toren geplaatst.
Ondertussen zit men binnen in de kerk ook niet stil. In het voorjaar 2005 wordt het orgel helemaal ontmanteld en na 10 weken zwijgen wordt op 16 april het volledig gerestaureerde orgel weer in gebruik genomen.
Voorjaar 2008 is het liturgisch centrum onder handen genomen.
Ieder die binnen deze muren heeft gestaan, moge beseffen dat er in mensenlevens altijd een reden zal zijn om opnieuw te beginnen.
Protestantse Kerk Nederland
Op 1 mei 2004 verenigen de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk zich officieel tot de Protestantse Kerk in Nederland.
Protestantse Gemeente Creil-Espel
De Samen-op-Weg Gemeente werkt vanaf 2012 toe naar een fusie tussen Hervormd Creil-Espel en Gereformeerd Creil-Espel. In 2013 passeert de akte bij de notaris en vanaf 1 januari 2014 is Protestantse Gemeente Creil-Espel een feit. Kerkdiensten vinden elke week plaats in de Ontmoetingskerk in Creil en in Una Sancta in Espel.
Actueel in 2019
Sinds mei 2018 is de gemeente vacant.
Gezien de terugloop in het aantal leden krijgt de gemeente het advies om een predikant (m/v) te benoemen voor 0,5 FTE.
Gezien het aantal bezoekers op zondag wordt vanaf de zomer 2019 één dienst per zondag gehouden, afwisselend
in Creil en in Espel.