Ook het nieuwe klavier stemt hem tot tevredenheid. Zaterdag geeft hij om 15.00 uur een uur durend keuzeconcert, zodat iedereen in Emmeloord kan horen wat het vernieuwde carillon in huis heeft.

Een grote verbetering voor Kroeze is dat het nieuwe klavier, inmiddels het derde sinds het carillon in 1960 in de toren werd geplaatst, minder mechanische geluiden maakt bij het bespelen. Het ‘toetsenbord’ is aan slijtage onderhevig, omdat de toetsen ook niet zachtaardig beroerd worden door de beiaardier. Kroeze toont het eelt aan de pinkkant van zijn vuisten, waarmee hij de toetsen aanslaat. ‘Het is een zwaar instrument om te bespelen, vooral in de zomer, hoewel expressief spel absoluut mogelijk is. Van sterk naar zacht, en alles daar tussen in. Net zo als bij andere muziekinstrumenten. Het is geen spartaans instrument’, zegt hij.

Handdoek

‘Al het warm is neem ik water en een handdoek mee in de toren. Dan is het carillon bespelen een hele uitdaging.’ Het instrument in Emmeloord speelt bovendien zwaarder dan gemiddelde carillons in Nederland. Kroeze weet waar hij over spreekt, want hij beklimt nog al eens een toren voor een gastconcert of als vervanger van een beiaardier.

‘Dat komt omdat de klokken hier horizontaal en breeduit hangen. De verbinding van de toets naar de klepel met de tuimelassen is soms een paar meter lang. Dat speelt taai, maar het is een eigenschap van het instrument. Mij stoort het niet, ik ben er aan gewend. Het voordeel voor mij is dan weer dat wanneer ik ergens anders speel het altijd meevalt.

Geluid draagt ver

Als de klank van de 48 door Koninklijke Eijsbouts gegoten klokken ter sprake komt wordt Kroeze bijna lyrisch. ‘Die is uitstekend, heel fraai.’ Dat heeft in de eerste plaats met de kwaliteit van de klokken te maken, maar ook met de hoogte waarop ze hangen. ‘Door die hoogte draagt het geluid heel ver. Ik hoorde ze laatst toen ik op de fiets bijna halverwege Bant was nog.’

Ieder kwartier speelt het carillon namelijk een wijsje om de inwoners van de stad bij de tijd te houden. Kroeze pakt de lift naar de speelcabine op marktdagen van 11.00 tot 12.00 uur en op koopavond van 19.00 tot 20.00 uur. Hij kan zich muzikaal ook uitstekend uitleven op het instrument dat met 48 klokken 4 octaven bestrijkt. ‘Ja en dan is er qua noten (toetsen) ook veel mogelijk.’

‘4 octaven is overigens ook de standaard voor carillons hoor. Er zijn wel grotere, maar ook kleindere, dit is prima. Ik heb qua notenbereik geen beperkingen.’ De klokkenbespeler heeft echter wel beperkingen als je het instrument vergelijkt met bijvoorbeeld piano, overigens een instrument dat hij als bijvak deed op het Conservatorium in Zwolle naast het hoofdvak orgel. De pianist heeft namelijk de mogelijkheid om de tonen meteen te dempen om nagalm te voorkomen.

Nagalm

‘De nagalm van de grote klokken beperkt ons. In het hoge register kunnen we virtuoos spelen, maar in het basregister galmen de zware klokken lang na. Daar moet je langzamer spelen, want anders klinkt alles door elkaar, maar dat leer je in de opleiding.’ Kroeze genoot zijn beiaardopleiding aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort, onderdeel van het conservatorium Utrecht.

Wie denkt dat Kroeze met oordoppen in de speelcabine onder het klokkenspel zit, heeft het mis. ‘Nee hoor. Het geluidsniveau in de cabine is heel acceptabel. Vaak zet ik een raam of de luiken open om het beter te kunnen horen.’ De bank in de cabine mocht ook vernieuwd worden, maar Kroeze wilde de oude behouden. ‘Ik vind het wel mooi om deze bank waarop mijn voorgangers Dirk S. Donker en Henk Held al speelden te houden.’

Geen podiummens

Het spel van de beiaardier draagt ver en bereikt veel mensen, maar toch ontvangt hij nooit applaus na een concert, waar andere musici dat graag met een gewaardeerde buiging over zich heen laten komen. ‘Ach, daar doe ik het niet voor. Ik ben geen podiummens. Dat spreekt me niet zo aan. Al krijg ik wel eens reacties hoor.’

Het is overigens niet zo dat een beiaardier nooit applaus krijgt, weet Kroeze. ‘In de Verenigde Staten zijn concerten waarbij het publiek op klapstoeltjes buiten zit, dan krijg je wel applaus.’ Kroeze vindt het fijn als zijn carillonspel gewaardeerd wordt, maar geniet vooral ook zelf van het spel op het fascinerende oeroude instrument.

Muziek is zijn leven. Hij begon op trombone, maar dat blaasinstrument was niet aan hem besteed. Hij stapte snel over op orgel, het instrument waaraan hij verknocht raakte. ‘Ja leg het maar uit mijn passie voor orgel. Je hebt zoveel mogelijkheden met dit instrument, de klankkleuren zijn oneindig.’ Hij volgde op de muziekschool in Emmeloord lessen bij Wouter van den Broek. In 1992 deed hij de vooropleiding van het Conservatorium Zwolle en hij begon daar 2 jaar later aan de vakopleiding orgel met als bijvak piano.

Kerkorganist

Hij begon al jong als kerkorganist in De Hoeksteen in Emmeloord, speelde in Marknesse en Bant en is nu organist van de Jeruzalemkerk in Emmeloord, Mariakerk en Grote Kerk in Vollenhove en in de PKN in Marknesse. Verder begeleidt hij o.a. de koren Christelijk Mannenkoor Emmeloord en Melody Singers in Emmeloord.

Door corona mist hij de koorrepetities, maar de beiaardconcerten en begeleiding van online kerkdiensten gaan gewoon door. De musicus die niet geeft om applaus doorstaat fluitend de beperkingen van de corona lockdown. Kroeze is momenteel druk bezig om het programma voor het concert van zaterdag in te studeren. Het publiek kon kiezen uit 50 populaire werken, die gearrangeerd zijn voor beiaard. Als Kroeze zelf mocht kiezen zette hij George Gershwin bovenaan. ‘Die klanken zijn zo expressief.’

Cees Walinga – de Noordoostpolder