Relief – Geert Spuijbroek

• Titel: Relief
• Kunstenaar: Geert Spuijbroek
• Plaats: Bij het schoolgebouw De Peppel van het  Emelwerda college
• Materiaal: Cement
• Geplaatst: 1957
• Herplaatst: 2004

In 1957 is de technische school ‘De Schakel’ gebouwd, naar een ontwerp van  architect W.J. Berkemeijer uit Zwolle.
In die jaren bestond de percentageregeling beeldende kunst, wat inhield dat 1% van de bouwkosten besteed mocht (moest) worden aan kunst.
In het gebouw aan de Espelerweg in Emmeloord zijn daarom bij de bouw twee reliëfs van Spuijbroek in de buitenmuren verwerkt.

Sgrafitto

Bij de reliëfs uit de Schakel is de sgrafitto techniek gebruikt.
Bij sgrafitto wordt verschillend gekleurde klei in lagen op elkaar gestapeld.
Door in de zachte klei te krassen met een stokje of pen worden de gekleurde onderliggende lagen klei zichtbaar.
Deze techniek wordt veel bij keramiek toegepast voor onder andere vazen en serviesgoed.

Spuijbroek heeft deze techniek toegepast bij het maken van zijn vroege reliëfs.
Op een gemetselde bakstenen muur werd eerst een laag zwart gekleurd cement opgebracht.  Deze laag mocht uitharden.
Dan werden kort na elkaar twee lagen lichter gekleurd cement opgebracht.
Eerst een witte laag en bovenop een laag grijs gekleurd cement.
In de nog zachte twee bovenste lagen werden delen weggeschraapt die zo het beeld vormden.
Haal je beide zachte lagen weg dan is de onderste zwarte cementlaag weer zichtbaar.
Schraap je alleen de bovenste grijze laag cement weg, dan is de witte tussenlaag zichtbaar.
Tenslotte wordt het geheel voorzichtig nat gewassen en geborsteld om de verschillende zichtbare lagen cement schoon te maken.

Schokbeton

Wie in de Noordoostpolder praat over voorgegoten beton, denkt onmiddellijk aan de firma Schokbeton in Kampen.
Daar werden de uit prefab betonnen segmenten samengestelde schuren voor boerderijen gemaakt waarvan er heel veel in de Noordoostpolder staan.
De betonreliëfs van Spuijbroek zijn inderdaad in Kampen bij de firma Schokbeton gemaakt.
Het linkerdeel beeldt de vaardigheden en de gereedschappen uit, waarin en waarmee in dat specifieke schoolgebouw werd onderwezen.  Ook de naam van de school, de Schakel, zat er als beeld in verwerkt.
Het rechterdeel bestaat uit religieuze motieven met planten, een zon, een vogel en wat vissen en een verwijzing naar een bijbeltekst: Jesaja 49:16 (”Ik heb je in mijn handpalmen gegrift, je muren staan me steeds voor ogen.”).

Gesloopt

Het gebouw van de technische school de Schakel is in 2003 gesloopt.
Na grote inspanningen en met medewerking van het uitvoerende bouwbedrijf, de Gemeente Noordoostpolder en het Emelwerda college is het gelukt om het rechter deel van het reliëf te behouden. Het linkerdeel is helaas verloren gegaan bij de sloop.
Het reliëf uit de Schakel dat is gered heeft een nieuwe plek bij het schoolgebouw de Peppel van het Emelwerda college.
Op 19 mei 2004 is het door Wethouder mevrouw Bij de Vaate van de Gemeente Noordoostpolder feestelijk onthuld. (tekst met dank aan Hans Hollestelle)

In Emmeloord zijn 6 reliëfs van Spuijbroek, verspreid over drie schoolgebouwen.

• In het gebouw van de voormalige Christelijke technische school de Schakel langs de Espelerweg in Emmeloord hebben tot aan de sloop in 2003 twee reliëfs van Spuijbroek in de gevel gezeten.
• Een natuursteenmozaïek in de buitenmuur van de Zonnebloemschool langs de Europalaan
• en drie reliëfs in de voormalige school aan de Smeden, waar nu de Smedenpoort is.

De Schakel  Espelerlaan Emmeloord:

C.S.G. De Smeden (Emelwerda) :

Over de kunstenaar

Gerhardus Johannes Spuybroek, is op 6 februari 1920 in Raamsdonksveer geboren en in 2004 op 84 jarige leeftijd overleden.
Na de MULO ging hij naar de HBS. Daarna volgde hij een opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunst in ’s Gravenhage.

In de Tweede Wereldoorlog zet hij zijn grafische talenten in voor het maken van vervalsingen in dienst van het verzet.
In 1946 start zijn loopbaan als docent aan het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam.
Van 1957 tot 1974 was Spuybroek docent aan de Academie voor Beeldende Kunst in Rotterdam.

Hij is in de eerste plaats altijd docent geweest. Zijn werk als vrij kunstenaar heeft hij er naast gedaan.
Twee dingen vallen op aan het werk van Spuybroek. Ze zijn vaak gesitueerd bij Christelijke scholen. Het andere opvallende is dat het werk zo enorm gevarieerd is.
Zoveel verschillende stijlen en technieken.

Spuybroek had zitting in het bestuur van een groot aantal verenigingen en organisaties.
Zo was hij lid van de Vereniging tot Instandhouding van Christelijke Scholen.
Hij is lid geweest van het hoofd-bestuur van de Bond van Christelijke Kunstenaars in Nederland. Vanzelfsprekend spande een vereniging als deze zich in, voor het plaatsen van kunstwerken bij scholen. Waarschijnlijk vormt de verzuiling, die toen in Nederland nog een grote rol speelde, een verklaring waarom het werk van Spuybroek vaak bij Christelijke scholen te vinden is.
Over de reden dat zijn werk zo gevarieerd is in materiaal en uitvoering kan alleen maar worden gespeculeerd.
Zijn leraarschap bracht ongetwijfeld met zich mee dat hij zich niet tot één stijl of techniek kon beperken.
Hij moest als docent zijn leerlingen een zo breed mogelijk spectrum aan materialen, methoden en technieken leren.
En hij moest zich dus ook zelf bekwamen in het gebruik van deze verschillende materialen, methoden en technieken.