Hoogspanningsnet Noordoostpolder

Definitie hoogspanning: ten minste enkele tientallen kilovolt.

In Nederland hebben we drie hoogspanningsnetwerken.

Ieder netwerk heeft zijn eigen elektriciteitsmasten.
Alle drie de netwerken lopen ook door de Noordoostpolder.

Een 380 kV netwerk (380 duizend volt – 380.000 Volt) (rood)
Het 220 kV netwerk (220 duizend Volt – 220.000 Volt) (groen)
Het 150 kV-net (110 kV in Noord-Oost Nederland) (zwart)

Voordeel hoge spanning: hoe hoger de spanning, hoe lager de stroom. Wet van Ohm. I = U / R
Een lagere stroom geeft minder transportverlies, dus de kabels kunnen dunner. Wet van Joule W=I²*R*t

Actueel:

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) start een verkenning naar de aanleg van een nieuwe 380 kV-hoogspanningsverbinding tussen de hoogspanningsstations Ens en Groningen (Vierverlaten). Realisatie 2030

Ze hebben drie opties

Ze volgen de bestaande groene 220 kV lijn naar het Noord-Oosten
Ze volgen de bestaande zwarte 110 kV lijn rechts langs de rand van de polder. (Vollenhove Kalenbergerweg)
Ze gaan recht omhoog van Ens – Emmeloord Lemmer. (nieuwe stippel lijn)

380 kV

380 kV

De hoogspanningslijnen van 380 kilovolt vormen de snelwegen van het hoogspanningsnet.

Hoogspanningslijnen van 380 kilovolt (kV) zijn de zwaarste en grootste hoogspanningslijnen die we in Nederland en België hebben. Het zijn torenhoge masten met gebundelde kabels die vanaf enige afstand hun plek in het landschap opeisen. Verbindingen van deze spanning hebben over het algemeen een grote lengte en een indrukwekkende transportcapaciteit die vrijwel altijd meer dan 1000 tot zelfs over 2500 MVA bedraagt.

220 kV

220 kV

Het net van 220 kilovolt heeft in het noorden van Nederland dezelfde functie als 380 kV in de rest van het land. Naast een koppelfunctie is deze spanning ook populair voor offshore wind.

Vanwege historische redenen heeft het noorden van Nederland (Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel en de Noordoostpolder) een andere netspanning dan de rest van het land, namelijk het Duitse systeem van 220 en 110 kilovolt in plaats van 150 en 380 kilovolt.

150 kV

In het grootste deel van Nederland en België bestaat het regionale net uit verbindingen van 150 kilovolt. Het is het meest uitgebreide net van de Benelux.

De 150 kV-verbindingen (grondkabels meegerekend) zijn verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de totale lengte van het hoogspanningsnet.

110 kV

Het net van 110 kilovolt is vergelijkbaar met het 150 kV-net. Het heeft dezelfde functie en het idee is gelijk, maar waar 150 kV in Europa een beetje vreemde waarde is, geldt voor 110 kV dat het een zeer populaire spanning is over de hele wereld.

Net als bij het 220 kV-net (een spanning die je in ons gebied ook alleen aantreft in het noorden van Nederland en in Wallonië) is het historisch zo bepaald dat het noorden van Nederland geen 150 kV maar 110 kV voert als spanning op het regionale net.
In België wordt deze netspanning op dit moment nog nergens gebruikt, hoewel in de nabije toekomst in Wallonië enkele verbindingen met deze spanning in bedrijf gaan komen die nu nog op 70 kV bedreven worden.

Type hoogspanningsmast

In de Noordoostpolder zien we uitsluitend masten van het type: Donaumast

Een donaumast is een ontwerp hoogspanningsmast waarin twee circuits zijn ingehangen in een driehoekvorm met de punt naar boven. In Nederland is de donaumast het meest populaire mastontwerp. In België zijn donaumasten minder aanwezig.

Ruwweg de helft van alle Nederlandse bovengrondse hoogspanningslijnen is gebouwd met hoogspanningsmasten van het donau-ontwerp. Het is een mastmodel met veel diversiteit: donaumasten variëren van bijna aaibaar tot ronduit kolossaal. In Nederland vind je ze in elke netspanning en in iedere hoek van het land. Elders in Europa treffen we donaumasten vooral aan in de Duitstalige landen.

Kenmerken van een donaumast

Een donaumast (definitie) kenmerkt zich door één toren, twee traverseniveaus en nominaal twee circuits die beide gedragen worden in een driehoekvorm met een vlakke horizontale zijde en de punt naar boven. Meestal is deze driehoekvorm ofwel een zuivere gelijkzijdige driehoek, ofwel een afwijkend exemplaar waarvan de onderste zijde korter is. Maar soms komt het voor dat de driehoek gezien vanuit de richting van de toren een rechte hoek heeft. Een onregelmatige driehoekvorm wordt zelfs ook wel eens gezien.

De donaumast is in Nederland de mastsoort met de meeste subontwerpen, gewoonweg omdat hij zoveel voorkomt. Kleinere donaumasten hebben vaak een extra verdieping om de bliksemdraden te dragen op aparte traversen. Bij grotere masten worden de bliksemdraden gewoon door de bovenste traversen gedragen. De traversetoppen steken dan nog een stukje uit na de fasedraadbevestiging. Hoekmasten van zware donau-ontwerpen zijn in Nederland vaak voorzien van zogeheten kattenoren: indrukwekkende, schuin naar boven wijzende uitsteeksels op de bovenste traversen waar de bliksemdraden op vast zitten.

Ideaal poldermodel
In België zien we maar weinig grote donaumasten. Maar in Nederland (het land waar men houdt van compromissen en een vlakke horizon) is er niet voor niets een grote voorliefde voor dit ontwerp verschenen. De (in absolute maat) grootste en kleinste masten van Nederland zijn beide donau-ontwerpen. Gedeeltelijk is de polulariteit terug te voeren op dezelfde redenen waarom donau-ontwerpen in de Duitstalige landen zo populair zijn. Het donaumodel vormt een compromis tussen hoge, smalle ontwerpen die weinig ruimte innemen (zoals de in België populaire dubbelvlagmasten) en lage ontwerpen die vanaf enige afstand niet teveel uitsteken in het landschap maar die veel grondruimte nodig hebben, zoals hamerkoppen. Met relatief weinig materiaal, hoogte of breedte is een symmetrische mast te bouwen die vrij rustig overkomt. Een pragmatische oplossing en een manier van denken waar men in Duitsland en voorheen ook in Nederland duidelijk de voorkeur voor had.

Zwartemeerweg. De eindmast.
Vanaf hier gaan de kabels onder de grond verder.
Hoogte mast 30,6 meter.
Staat er vanaf 1963.

Emmeloord Zuidervaart 110 kV.

Een 110kV-station dat geheel op grondkabels is aangesloten. Er loopt nog een oude bovengrondse leiding, maar die loopt dood tot aan de Nagelerweg. Hier wordt flink gewerkt aan uitbreiding.

Hoogspanningsstation Ens

Bij het hoogspanningsstation in Zwolle komen de verschillende voltages – 110.000, 220.000, 380.000 – bij elkaar, waarna de elektriciteit via de stroomsnelwegen over Noord-Nederland worden verspreid. Ens neemt in die zin als scharnier tussen Flevoland, Overijssel en Friesland een speciale positie in.

Station Vollenhove

Station Kalenbergerweg

Zonnepark Groen

In 1965 krijgen Theo Groen sr. en zijn vrouw Lucy uit Noord-Holland de kans om een tuindersbedrijf van 3 hectare over te nemen in Luttelgeest, Noordoostpolder. Eén hectare vullen ze met een kas waar ze kleinbloemige rozen gaan telen. In 1998 breiden ze dit uit met een kas van 0,85 hectare en stappen ze over op grootbloemige rozen, omdat daar vanuit Rusland veel vraag naar is. Zoon Erik neemt het bedrijf in 2002 over, maar moet dat in 2005 alweer beëindigen. De Russen stoppen met de import van sierteeltgewassen vanuit Nederland, na de vondst van tripsen, kleine dunne insecten met vleugels die de gewassen aantasten. Theo en Lucy nemen de grond weer in eigendom, slopen de inmiddels wat verouderde kassen, maar hebben nog geen idee wat ze met de 3 hectare zullen doen. Zo lang ze hier nog geen beslissing over hebben genomen, mag het dorp Luttelgeest de grond gebruiken om er de jaarlijkse autocross te organiseren.

Andere invulling

Wanneer Theo en Lucy in 2012 door Noord-Holland rijden, zien ze een kavel met zonnepanelen. Dat lijkt hen een mooie bestemming voor hun grond. Samen met zoon Theo jr. werken ze de plannen uit en vragen vergunningen en subsidies aan. In september 2018 gaat de eerste paal de grond in en begin 2019 leveren de 13.500 panelen tellende zonneweide voor het eerst energie. De zonneweide kan 1500 huishoudens van energie voorzien. Doordat de zonnepanelen iets boven de grond zijn geplaatst, is daar ruimte voor dubbel gebruik. De schapen van de zoon van Erik grazen op het terrein en zo zijn drie generaties Groen actief binnen Groen Zon Energie.

Station Westermeerdijk

Station NLR 110 kV – 10kV

Trafo is een 40 MVA 110/10, eigenlijk een standaard exemplaar zoals ook elders veelvuldig in het net te vinden is, alleen deze is in privaat bezit.

Bron : hoogspanningsnet.com