Grafsteen Harm Smit, tweede havenmeester op Schokland, tevens ambtenaar van de posterijen en directeur van de visafslag aldaar.

• Titel: grafsteen Havenmeester Harm Smit
• Schokland: Lichtwachterswoning
• Materiaal: steen
• Geplaatst : 1950

Het verleden van de Lichtwachter

Er gaat een bijzonder verhaal schuil achter het huis dat op eenzame hoogte over het voormalig eiland Schokland uitkijk.

Eeuwenlang was Schokland een dichtbevolkt eiland in de Zuiderzee. Maar de zee rukte steeds verder op en het leven van de Schokkers werd zwaar. Zo zwaar zelfs dat Koning Willem III besloot dat Schokland moest worden ontruimd.

In 1862 kwam er een nieuw besluit: Schokland bleef dienen als vluchthaven voor vissers en schippers. Daarom bleef een aantal rijksambtenaren met hun gezin op het eiland wonen.

In 1901 werd een woning voor de lichtwachter gebouwd. De havenmeester/lichtwachter bewoonde dit huis.  Jan Spit was een van de lichtwachters, hij woonde op Schokland van 1923 tot 1940. Hij zorgde ervoor dat de haven, havenlichten en vuurtoren in bedrijf bleven. Ook werd er op zondag aandacht besteed aan de innerlijke mens: Verschillende dominees of de lichtwachter zelf, verzorgde een stichtelijk woord voor alle toehoorders in de haven.

Als je goed rondkijkt in de tuin van De Lichtwachter, zie je een grafsteen van Harm Smit en zijn vrouw. Harm Smit stamde uit een familie waarin de mannen drie generaties lang functies op Schokland hebben bekleed. Naast Rijkstelegraafkantoorhouder was Harm Smit tweede havenmeester en runde hij een winkeltje en klein postkantoor voor de vissers. Vanaf 1923 tot aan de inpoldering waren havenmeester Jan Spit en zijn vrouw en het gezin van Harm Smit de laatste bewoners van Oud Emmeloord.

Harm Smit, ‘de laatste koning van Emmeloord’ zoals hij door de vissers werd genoemd, verliet Emmeloord in 1939. Na zijn vertrek is hij er nooit meer geweest, hij wilde zich Schokland herinneren als eiland. Hij overleed in 1950 en vond met zijn vrouw zijn laatste rustplaats in Kampen. Toen hun graf in Kampen werd geruimd is de steen op verzoek van de nabestaanden in de tuin van de lichtwachterswoning geplaatst.

De Lichtwachter is erkend als rijksmonument vanwege de grote cultuurhistorische waarde, de architectuurhistorische waarde en de ensemblewaarde. Het complex is onderdeel van het UNESCO werelderfgoed Schokland.

bron: http://gasthuisdelichtwachter.nl

Harm Smit, geboren 10-9-1880 op Urk, overleden 6-9-1950 in Kampen, zoon van Lammert Smit en Jantje ten Napel.
Hij was tweede havenmeester op Schokland, tevens ambtenaar van de posterijen en directeur van de visafslag aldaar.
Hij trouwde in 1908 met Jantje van Veen (1882-1960) uit Urk.

In 1908 trouwde Harm met Jantje van Veen uit Urk. Daar werden de vijf kinderen uit hun huwelijk geboren. Het echtpaar kon in het jaar van het huwelijk de nieuwe woning naast de lichtwachterswoning betrekken.
Het telefoonkantoortje was intussen verplaatst naar de woning van Harm Smit. ’Een keer zwengelen aan het toestel gaf Kampen, twee keer Urk en drie keer de Noordpunt’. En er werd heel wat ‘afgebeld’ door schippers, vissers, opkopers op de visafslag. In een der drukste jaren vroeg men op Emmeloord van 1 januari tot 1 juni 2130 gesprekken aan.
Harm slaagde er als tweede man in een royaal bestaan op te bouwen. De jaarlijkse verdiensten bedroegen omstreeks 1917 meer dan f 1. 250 per jaar: als tijdelijk havenmeester f 50, als telefoonhouder f 300, als directeur visafslag ƒ 500 en als bediener van de misthoorn ƒ 400.
En dan waren er nog de extra inkomsten uit de verkoop van gasolie, benzine, petroleum, korte en lange turf. En met de verkoop van prentbriefkaarten verdiende hij ook nog een aardige duit.
Het evangeliseren zat de generaties Smit in het bloed. ’s Zondagsmorgens was er in Harms huis een kerkdienst, waar schippers en ook de bewoners van de Molenbuurt naar toe gingen.
Harm Smit communiceerde zeer gemakkelijk met ieder die het eiland bezocht. Hij kreeg de bijnaam van ‘the grand old man’ en ‘de ambassadeur van Schokland.

Harm was niet de laatste havenmeester op Emmeloord, maar dat was de uit Vollenhove afkomstige Jan Spit (1923-1941). Hij vertrok begin 1941 nadat de ringdijk rond de polder al was gesloten.