tekst:

Mensen zijn steeds minder bekwaam in het checken van bronnen. Dat zeggen onderzoekers van de Caligula Universiteit Emmeloord.

“We zien steeds vaker gebeuren dat nieuwsconsumenten klakkeloos informatie overnemen van personen of instanties waar ze niets van weten”, zegt hoogleraar metaneurotica dr. André Jacobs-van Rijbroek: “Een zorgwekkende trend, want het is belangrijk dat mensen feiten van fictie kunnen onderscheiden. En dat gaat niet, als je zomaar zonder te checken alles wat je leest op het internet voor zoete koek aanneemt. Vaak genoeg voldoet een simpele zoekopdracht op Google al om te ontdekken dat bijvoorbeeld een vakgebied niet bestaat.”

Jacobs-van Rijbroek krijgt bijval van zijn Amerikaanse collega Jonathan Wyers, die niet alleen is verbonden aan de Universiteit van Emmeloord maar ook aan de Israëlisch-Palestijnse denktank Abraham, Lincoln & Oxford. “Het is tegenwoordig heel makkelijk om te doen alsof je een autoriteit bent op een bepaald gebied. Je geeft jezelf een dure titel, gebruikt wat ingewikkelde woorden en voilà, je bent een expert. Met blockchain zou je dit overigens eenvoudig kunnen voorkomen. Maar goed.”

Daar komt bij dat nieuwsberichten met extremere scenario’s zich sneller verspreiden dan genuanceerde verhalen die veel dichter bij de waarheid zitten. “Daardoor is de kans groot dat we over vijf jaar helemaal geen nieuws meer hebben’, zegt sonoloog Gideon Jaspers. “Als het niet eerder is.”

Met alle pseudo-experts is het er voor de nieuwsconsument dus ook niet makkelijker op geworden om te achterhalen wat betrouwbare informatie is en wat niet. “En daar komt nog bij dat allerlei experts niet bij hun eigen vakgebied blijven”, zegt sterrenkundige Pim van Rossen. “Schoenmaker, blijf bij je leest, denk ik dan.”