De Balgstuw bij Ens

Opblaasbare dam – Balgstuw – Ens (Ramspol)

De balgstuw bij Ramspol is een opblaasbare dam, gelegen tussen het Ketelmeer en het Zwarte Meer.
Deze balgstuw is aangelegd om het gebied langs het Zwarte Meer te beschermen tegen opstuwend water uit het Ketelmeer.
Het is de grootste balgstuw ter wereld en de enige die is bedoeld als stormvloedkering.

Hij is gebouwd door Hollandse Beton- en Waterbouw in opdracht van waterschap Groot Salland en in werking gesteld eind 2002.
De bedieningsgebouwen werden ontworpen door het bureau Zwarts en Jansma. Inmiddels is het beheer van de Balgstuw overgedragen aan Rijkswaterstaat.

De totale stuw bestaat uit drie balgen van een zeer sterk rubberdoek. Deze worden automatisch met lucht en water gevuld als bij noordwesterstorm het waterpeil is gestegen tot 50 cm boven N.A.P. en het water richting Zwarte Meer stroomt.[1] De balg vormt dan een barrière van 10 meter hoogte. Scheepvaart is bij een gesloten stuw niet mogelijk. De verwachting bij het besluit tot aanleg van de 100 miljoen euro kostende stuw was dat hij gemiddeld eenmaal per jaar bij hoogwater in werking zal komen. De werking wordt in een voorlichtingsfilm van het waterschap uitgelegd.

In werking

• Vanwege door een noordwesterstorm opgestuwd IJsselmeerwater werd de barrière in januari 2012 voor het eerst sinds 2007 weer in werking gesteld.
• Ook op 31 maart 2015 werd de balgstuw wegens door harde wind opgestuwd water opgeblazen.
• Op 25 juli 2015 werd de balgstuw voor de tweede keer in hetzelfde jaar opgeblazen tijdens de noordwester zomerstorm.
• Op 17 november 2015 werd de balgstuw voor de derde keer in hetzelfde jaar opgeblazen.
  Ditmaal vanwege een zware herfststorm op deze dag, waardoor het water opnieuw hoog werd opgestuwd[5]. Hiermee is de balgstuw in 2015 het vaakst dicht geweest.

Gegevens per balg

Ligging 4,65 m onder NAP
Maximale hoogte kering 3,55 m boven NAP
Hoogte 10 m
Lengte beneden 60 m, boven 80 m
Drempelbreedte 15,4 m
Lengte doek 24,3 m
Inhoud balg: Lucht: 3.500.000 liter, Water: 3.500.000 liter
Dikte doek 1,6 centimeter
Productie: Bridgestone, Japan
Gewicht doek 19,3 kg/m2
Gewicht balg 33 ton
Minimale levensduur doek 25 jaar
Sluitingstijd balgstuw max. 60 min.
Leeglooptijd balgstuw max. 180 min.
Sluitingspeil balgstuw + 0.50 NAP

Bovenstaande video links toont de laatst inspectie door het waterschap, waarbij elke week één balg grondig werd gecontroleerd.
In deze video vertelt Jan Put, waterbeheer Groot Salland binnenin de balg meer over de inspectie die is gedaan.

Automatische veiligheid binnen één uur

Gemiddeld één keer per jaar, bij een forse noordwesterstorm, biedt het water bij Ramspol tussen het Ketelmeer en het Zwarte Water een spectaculair schouwspel. Langzaam komen drie immense balgen boven water, die de woeste golven een halt toeroepen. De drie balgen zijn per stuk zo groot als tien rijtjeshuizen en hebben samen een lengte van 240 meter. Zodra de situatie dat vereist, worden ze geheel automatisch gevuld met water en lucht. Binnen een uur is de Balgstuw op hoogte en is het achterland veilig.

Waarom niet ‘gewoon’ een waterkering met hefdeuren, zoals in Zeeland?
Dat heeft te maken met de omgeving. Een dertig meter hoge hefdeurconstructie zou afbreuk doen aan de schoonheid van dit prachtige, gevarieerde waterlandschap, met wijdse vergezichten. De Balgstuw ligt onzichtbaar onder de wateroppervlakte, totdat hij automatisch tot leven wordt gewekt.

Uniek
Animatie balgstuw:

De Balgstuw is met een doorsnede van 10 meter de grootste balgkering ter wereld. Het systeem op zich is niet uniek. Met name in Japan wordt het veel toegepast om onder normale weersomstandigheden de waterstanden te regelen. Déze kering bij Ramspol is juist bedoeld om in abnormale omstandigheden in actie te komen. Ook uniek is dat déze Balgstuw wordt gevuld met water én lucht en dat het als stormvloedkering wordt gebruikt. Onder de waterspiegel, dus volledig aan het zicht onttrokken, liggen drie immense balgen van elk tachtig meter lang, gemaakt van flexibel doek van rubber en nylonvezel. De balgen liggen keurig opgevouwen op geleiderollen. Dreigt een overstroming, dan worden de balgen met lucht en water gevuld, waardoor ze opbollen en uiteindelijk zo’n vier meter boven de waterspiegel uitstijgen. Het volledig in bedrijf stellen duurt ongeveer een uur. Zolang de Balgstuw is gesloten, is het scheepvaartverkeer gestremd.

Trechter
De Balgstuw speelt een beslissende rol bij het beschermen van West-Overijssel tegen het wassende water IJsselmeer en Ketelmeer. Dat heeft te maken met de vorm die het IJsselmeer in de afgelopen decennia gekregen heeft. Sinds de aanleg van de Afsluitdijk, de vorming van de polders en de bouw van de dijk Lelystad-Enkhuizen, is het IJsselmeer niet alleen steeds kleiner geworden, maar heeft het ook steeds meer een trechtervorm gekregen, met het Ketelmeer als smalste punt. Bij een noordwesterstorm wordt het water opgestuwd naar het Zwartemeer en het Zwartewater, richting de stadsgrachten van Zwolle en de Sallandse Weteringen. Dit draagt het gevaar met zich mee van een overstroming van een groot deel van West-Overijssel. Met de Balgstuw is dat gevaar aanzienlijk minder.

Criteria voor het opblazen
De Balgstuw treedt automatisch in werking. Dit gebeurt in de meeste gevallen als de waterstand in het Ketelmeer hoger komt dan 0.50 meter N.A.P. Er is echter nog een criterium: door een noordwestenstorm wordt het water vanaf het IJsselmeer en Ketelmeer opgestuwd richting het Zwartemeer. Daardoor stijgt het water bij Ramspol snel. Als er veel afvoer is vanaf het Zwartemeer – dus vanaf de andere kant – en het blijft uitstromen richting het Ketelmeer, dan sluit de Balgstuw nog niet, ook al is de 0.50 m NAP bereikt.
Zodra er sprake is van instroming, dus vanaf het Ketelmeer richting het Zwartemeer, en het waterpeil is boven de 0.50 m NAP, dan treedt de Balgstuw automatisch in werking.

Venetië

Ook een stad die constant in gevecht is met het hoge water. De Nederlanders helpen een handje. Maar een opblaasbare balgstuw was niet mogelijk.
Dit wel.

De stuw bestaat uit 78 scharnierende stalen caissons, die in rust in een betonnen bak op de zeebodem liggen en bij hoog water in een half uur tijd leeggepompt en omhooggebracht kunnen worden tot ze een hoek van 60° met de bodem maken, waardoor ze de toevoer van water vanuit de zee blokkeren.
Elk segment is 20 meter breed, 5 meter dik en afhankelijk van de diepte van de zeebodem tot 30 meter lang, met een wanddikte van 120 mm. Als het gevaar is geweken, kunnen de onderdelen in een kwartier tijd weer worden neergelaten door ze te laten vollopen met water.

Mose 3D fr” by Irønie – Eigen werk.