12-07-2010
Op de Urker haven komt de visserijgeschiedenis weer in beeld.  In juli 2010 is een zgn.  taanketel op de Staversekade in gebruik genomen, een resultaat van een intensieve samenwerking tussen stichtingen, bedrijven en gemeente. ,,En je ziet het: dan bereik je veel”, aldus Hans Heikoop van de Stichting Historische Westhaven Urk.

Heikoop verrichtte samen met Leen van Loosen van Stichting Erfgoed Urk de officiële handeling, door een net in de taanketel te dopen. Vervolgens konden voorbijgangers zien hoe het tanen – het ‘bruinen’ van zeilen, netten en touwen – in z’n werk gaat. De vrijwilligers van de Stichting Historische Westhaven Urk vertelden er graag over, terwijl ze druk in de weer waren. Met bezems ‘smeerden’ ze de witte zeilen in van de UK 117 en de UK 118.

,,In nieuwe katoenen netten zit een soort pap, wat er eerst uitgezeild moet worden. Dat duurt ongeveer een jaar, daarna kan er pas getaand worden”, aldus vrijwilliger Jelle Kaptijn. ,,Voor het tanen heb je cachou nodig, een goedje uit de wortel van de acaciaboom.Het is behoorlijk prijzig en moeilijk verkrijgbaar, omdat je het in grote partijen moet kopen. Maar wij kunnen het gelukkig in kleine beetjes kopen van het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen.”

De brokken cachou werden in kleinere stukken geslagen en daarna in de taanketel gesmolten bij een temperatuur van honderd graden. Touwen en netten konden vervolgens met een lier worden laten zakken in de ketel. Met de zeilen ging het er afgelopen zaterdag iets anders aan toe. In kleine emmertjes werd het bloedhete spul over de op de straat uitgespreide zeilen gegooid, waarna met bezems de zeilen ingesmeerd werden. Kaptijn: ,,Des te vaker ze vroeger taanden, des te bruiner de zeilen. En des te beter ze waren beschermd tegen schimmels en bacteriën.”

De wachtsman

Op de taanketel is later een bronzen plaatje, gemaakt door Piet Brouwer  geplaatst met een afbeelding van ‘de wachtsman’.

Een wachtsman of  wachtschipper is een persoon, die op een stilliggend vaartuig of drijvend_werktuig, achterblijft.
(Volgens diverse reglementen mag een schip niet onbeheerd achtergelaten worden.)

bron: tekst : heturkerland.nl   /  www.debinnenvaart.nl  /  Foto: JP