Categorie: Nagele

Ook Nagele heeft een leeuw. Een kopie althans. Een kopie van de beroemde Noordoostpolder Leeuwen. Daar zijn er vier van. We hebben ze ooit gekregen van Amsterdam en ze stonden in Emmeloord.
Tijdens een oudejaarsavond  in 1965 heeft Kraggenburg er één gepikt. Hilariteit !! De gemeente toonde zich een goed verliezer en ze mochten de leeuw houden. Ze kregen er zelfs nog één bij.
In 1976 pikte Nagele de leeuw van Kraggenburg. Het was een leuke traditie om op oudjaarsavond met grote dingen te ‘slepen’. Ook Nagele had dat dorpsgevoel. Maar hij moest terug natuurlijk. Dat was ook de bedoeling.
Snel hebben ze nog een kopie gemaakt. Beetje slordig, maar wel leuk.
Je hoort erbij.

Wilt u alles weten over de leeuwen, kijk dan hier.

De dijk rond de Noordoostpolder bestaat uit twee delen.
Het deel van Lemmer tot Urk en het deel van Urk tot  Vollenhove.

Tegenover u, bovenop de dijk staat het sluitgatmonument. Op deze plek is de Noordoostpolder definitief afgesloten en kon het droogpompen beginnen. 13 december 1940
In 1942 was de polder droog wat uiteindelijk in 1986 uitvloeide tot de Provincie Flevoland.

Tien jaar later werd het 10-jarig bestaan van de provincie Flevoland gevierd. Een onderdeel van die viering was het project ‘Dijkwacht’.

Op de 4 kritieke plaatsen waar de dijken van Flevoland werden gesloten, werd een steen geplaatst. Dus op de plaatsen waar de dijken werden gedicht, werden ze in 1996 nog eens opnieuw ‘gedicht‘ met woorden van Nederlandse dichters.

De steen hier toont een gedicht van Remco Campert.

water sluit ik
land ontsluit ik
hemel omsluit me

De andere sluitsteen vind u op de dijk tussen Urk en Lemmer.
De stenen 3 en 4 staan in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland.

Ook Nagele mocht van het cultuurfonds A.D. van Eck een kunstwerk  kiezen. Het eerste ontwerp, grote keien op stalen zuilen werd afgeblazen.  Die keien moesten uit Scandinavië komen en zou veel te duur worden. Toen dat in de krant stond, werden de grote keien uit alle hoeken van het land aangeboden.

Architect Dhr. Groen van Publieke Werken Noordoostpolder en tevens bestuurslid van het cultuurfonds heeft toen dit ontwerp gemaakt
Het is de verbinding oud en nieuw. Een moderne tafel, plat en van beton met daarop en omheen  zwerfkeien.
Veel zwerfkeien die tijdens de ijstijd vanuit Scandinavië naar het zuiden zijn geschoven, kwamen bij de drooglegging van de polder opnieuw aan de oppervlakte. Maar dus ook op veel andere plaatsen.

Het gebouw hier voor u, het prachtige museum Nagele, was de voormalige rooms-katholieke kerk, de St. Isidoruskerk. De roomse kerken fuseerden en het museum nam in 1998 zijn intrek in het gebouw. Bij het vijf jarig bestaan werd een buitententoonstelling georganiseerd.

De kunstenaar Diet Wiegman plaatste een groep van acht silhouetten van beton verspreid in het gras die ontmoetingen tussen wereldleiders uit de Koude Oorlog voorstellen.
De wereldleiders lijken aan hun haren uit de grond te zijn getrokken, net zoals Nagele een dorp is wat ook uit de klei lijkt te zijn getrokken.

Zo te zien hebben niet alleen de wereldleiders de tand des tijds slecht overleefd.

De dijk rond de Noordoostpolder bestaat uit twee delen.
Een deel van Lemmer tot Urk en het deel van Urk tot  Vollenhove.
Dit deel was als laatste klaar, op 13 december 1940. Het droogmalen kon  beginnen. Dat duurde tot 9 september 1942.

Dit sluitgatmonument is in 1990, precies 50 jaar na het sluiten van het laatste dijkgat geplaatst.
Deze ‘grijpbak’ is origineel en daadwerkelijk gebruikt bij het dichten van het sluitgat.

Op de vier hoeken van de maquette zijn de wapens te zien van

• provincie Flevoland
• het Koninkrijk der Nederlanden
• de gemeente Noordoostpolder
• het oude wapen van het waterschap Noordoostpolder, later overgegaan in waterschap Zuiderzeeland.

Het kunstwerk verderop, bij de dijk, is in 1996 geplaatst in het kader van het 10 jarig bestaan van de provincie Flevoland.
Op alle kritieke plaatsen waar de dijken zijn gedicht, werden ze opnieuw “gedicht” met de woorden van Nederlandse dichters.
Deze is gemaakt van basalten met daarop een gedicht van Remco Campert:

water sluit ik
land ontsluit ik
hemel omsluit me

Omroep Flevoland heeft augustus 2022 een leuke vierdelige serie gemaakt over deze sluitstenen. 1  2  3

Hun kritiek: ‘er is geen enkele aandacht voor deze sluitstenen. Nog niet eens een informatiebordje, gemeente, schaam je’.
Toch hebben ze hun best moeten doen om dit stickertje met de QR code buiten beeld te houden. Hier bij de grijper en daar onder de tafel.

Evert. (webmaster en initiatiefnemer emmeloord.info/qr)

We kennen allemaal de eilanden Urk en Schokland in de voormalige Zuiderzee. Maar er was nog een eilandje. Nagele. Rechtsboven Urk. Dat eiland is verdronken in de Zuiderzee, maar het huidige Nagele is er naar vernoemd.

De Bisschop van Utrecht gaf het eiland Nagele eind 12e eeuw te leen aan de adellijke familie Ahaus, in Duitsland.
De kleuren van dit wapen, rood en goud, zijn daarom afgeleid van het familiewapen van Ahaus.
Nog steeds heeft Nagele een vriendenband met het Duitse Ahaus.

Een anekdote  over het eiland Nagele:
In een klein kroegje op het eiland ontstond een opstootje.
De plaatselijke priester probeerde de heethoofden, die elkaar met messen bedreigden te kalmeren. Eén van hen sloeg de priester.
De priester werd woedend en sprak een vloek uit:

‘Nagele zal door de golven worden ingeslikt!
De netten van de vissers zullen door stenen worden verscheurd!’

En zo gebeurde het 700 jaar geleden. Het gebied staat ook bekend als het kerkhof van Nagele, waar menig visser zijn netten heeft verloren.

Een mooi kunstwerk dat in Nagele goed bewaard is gebleven is dit wandkunstwerk ontworpen door Frank Nix,. Dit gebouw is nu een museum, maar het was de voormalige rooms-katholieke St. Isidoruskerk.

Dit is een voorstelling van die Isidorus van Madrid, de patroonheilige van de boeren, landbouwers en tuinders.
Heel toepasselijk in een dorp dat voor landarbeiders is gebouwd.
Isidorus van Madrid staat symbool voor hard werken, wijsheid, een sterk geloof en naastenliefde en spreekt velen tot de verbeelding vanwege zijn eenvoudige en vrome levensloop.

Hoe zou hij zich verhouden tot de huidige polderboeren ?

Dit gebouw was de voormalige Katholieke kerk. En die kerk had de heilige St. Isidorus als beschermheilige.
Nu is hier het museum gevestigd. Dit museum heeft ook een beschermheilige, maar volgens de Griekse mythologie is de godin van de kunst een muze.
Ziehier. Een muze, gemaakt door Cor Sonke, die in Nagele gewoond heeft. Hij heeft ook veel samengewerkt met  Willem Hoogeveen, de maker van het kunstwerk twee meter verderop. En ook Cor had een voorliefde om kunstobjecten te maken van oude troep.
Tsja, wat nu oude troep is, komt misschien ook nog eens in een museum.

Willem Hoogveen uit Emmeloord was een bekende kunstenaar in de Noordoostpolder. Soms stond er ongevraagd zo maar weer eens een rommelig bouwwerk tussen de tulpen of op de akkers. Een markant figuur die helaas in 2020 is overleden. Zijn creativiteit laat sporen na in de wereld en zeker in de polder.

Dit bouwwerk van latjes, spijkers en kunstgras had hij gemaakt ter ere van het 70-jarig jubileum van de drooglegging van Noordoostpolder.
Het stond eerder midden in de stadsgracht van Emmeloord.
Zoals hij zelf zei :

“Een mens die de polder uit de Zuiderzee haalt.” De mens is opgebouwd uit latjes en die staan voor alle mensen die samen meegeholpen hebben om de polder droog te leggen. De mens is nog niet af omdat de polder zich nog verder ontwikkelt.” Hier en daar ontbreekt iets of is het niet afgewerkt.”
Net als de Noordoostpolder.

Willem Hoogeveen.

Dit gedicht hier op de muur is een haiku.
Wat is een Haiku.
Het is Japans, een kort, niet-rijmend gedicht.
De basis is een zintuiglijke ervaring van de dichter.
Een tweede regel van een haiku is het aantal lettergrepen per regel:
5 – 7 – 5

Om het gedicht te kunnen volgen moet je het volgende weten:
De Noordoostpolder is gebouwd volgend de architectuurstijl ‘de Delftse school’. Lekker traditioneel, Granpré Molière.
Maar bij de bouw van het laatste dorp Nagele, heeft men dat losgelaten. Nagele mocht gebouwd worden volgens het ‘Nieuwe Bouwen’.
De architecten van Nagele (De Acht) waren enthousiast van kunstenaars die vierkante vlakken schilderden met rechte lijnen. Piet Mondriaan en Gerrit Rietveld. Dat was een groep kunstenaars die ‘de Stijl‘ werd genoemd.

Jan Loman, de maker van deze haiku, was erg aangeraakt door ‘De Stijl’. Daarom heeft hij deze tegel op eigen kosten gemaakt en aangeboden.

nagele

een figuratie
op ingeklonken golfslag
naar de stijl geprent

Loman 

Dit kunstwerk uit 1993, deze kooi, is een opengewerkte zeecontainer. Op poten.
De kunstenaar Joost van Hezewijk had een serie van drie containers geplaatst, ook één bij Almere en één bij Lelystad. Die andere twee zijn al weg, deze staat hier nog.

Binnenin ”de kooi”, die het nieuwe land voorstelt, ligt een plattegrond van Schokland op de hoogte van het vroegere waterpeil van de Zuiderzee.
Schokland, het ‘oude land’, wordt zo beschermd door het traliewerk (dijken) van het ‘nieuwe land’. ‘Oud op nieuw’.
Maar ook blijft het gevangen.  Dat geldt voor Schokland én voor Urk. De twee buren van Nagele.
.